Dünyadan Şiirler / Dünyadan Şairler

Yola Çıkmak! Yitirmek Ülkeleri

Yola çıkmak! Yitirmek ülkeleri!

Bir başkası olmak süresiz,

Yalnız görmek için yaşamaktır

Köksüz bir ruhu olmak!

Kimseye ait olmamak, kendime bile!

Durmadan gitmek, sonu olmayan

Bir yokluğun peşinde

Ve ona ulaşma isteği içinde!

Böyle yola çıkmaktır yolculuk.

Ama ben açık bir yol düşünden öte,

Bir şeye gerek duymuyorum yolculuğumda.

Gerisi sadece gök ve toprak.

Fernando Pessoa

Çeviri: Cevat Çapan

(1933)

***********

Fernando Pessoa Kimdir?

Fernando Pessoa (13 Haziran 1888 - 30 Kasım 1935) Portekizli şair, ressam.

Lizbon'da doğdu. Beş yaşındayken, müzik eleştirmeni olan babasını kaybetti. Annesi, Portekiz'in Durban konsolosuyla yeniden evlenince yerleştikleri Güney Afrika'da (1896) tam bir İngiliz eğitimi gördü. 1905'te geri döndüğü Lizbon'da yaşamının sonuna kadar kaldı. Geçimini, İngilizce ve Fransızca iş mektupları yazarak kazandı ve yalnız yaşadı.

Portekiz modernizminin öncülerinden olan Pessoa, Milton, Shelley, Keats, Poe, Byron, Whitman, Shakespeare, Baudelaire'den etkilenmiş ve ilk şiirlerini, İngilizce olarak, 1905-1908 yılları arasında yazmıştır. 1912'de, ilk şiirlerini "Portekiz 'Rönesans' " hareketinin yayın organı A Aguia dergisinde yayımladığında, simgeci şiirin ve "saudosismo"nun (geçmişe özlem) etkisi altındaydı. Aynı yıllarda, düzyazı metinler (Fausto, Epithalamium, O Marinheiro, Na Floresta do Alheamento, vd.), eleştiri ve denemeler yazdı. 1913'te, fütürist harekette yer aldı ve Sá-Carneiro ile birlikte Portekiz öncü edebiyatını başlatarak, "paulismo" akımını yarattı. 1914 yılında, her şeyi, olabilecek bütün tarzlarda hissetmek için, kendi içinde gücül olarak bulunan farklı yazar kimliklerini aralarında diyaloğa sokarak, onlara yazı aracılığıyla kurmaca bir gerçeklik kazandırdı. Pessoa'nın farklı yazar kimliklerinin yansıması olan bu kökteş şair ve yazarlar Alberto Caeiro, Alvaro de Campos, Ricardo Reis, Bernardo Soares ve Fernando Pessoa'nın kendisidir. Pessoa'nın kendi şiirleri ve kökteş şairleri aracılığıyla yarattığı şiirler Orpheu, Portugal Futurista, Contemporanea, Atena gibi ancak birkaç sayı çıkan dergilerde yayımlandı. "Vatanım Portekiz dilidir" diyen Pessoa ölümünden bir yıl önce, Portekiz tarihinin okültist ve simgeci bir yorumu olan "Mensagem" adlı şiiri yazdı ve Ulusal Propaganda Sekreterliği'nin açtığı yarışmada ödül aldı.

Fernando Pessoa 30 Kasım 1935'te, 47 yaşında, Lizbon'da karaciğer hastalığından öldüğünde pek az tanınıyordu. Sağlığında yayımlanan dört kitabından üçü İngilizce'dir: 35 Sonnets (1918), English Poems I-II ve English Poems III (1921). Portekizce kitap olarak yayımlanan tek eseri Mensagem'dir (1934). Dergilerde kalmış birçok şiir, deneme vb. yazıları vardır. Ardında bıraktığı elyazması fragman sayısı 25-27 bin arasındadır.

Bütün eserleri 1942'de yayımlanmaya başlanmış ve 26 cilde ulaşmıştır.

Eserleri

* Poesías de Fernando Pessoa (1942, Fernando Pessoa'nın Şiirleri)

* Poesías de Alvaro Campos (1944, Alvaro Campos'un Şiirleri)

* Poemas de Alberto Caeiro (1946, Alberto Caeiro'nun Şiirleri)

* Odas de Ricardo Reis (1946, Ricardo Reis'in Odları)

* Páginas de estética y de teoría y crítica literarias (1967 - Estetik ve Edebiyat Kuramı ve Eleştirisi Hakkında Yazılar)

* Páginas íntimas de autointerpretación (1966, Kişinin Kendi Eserini Yorumlaması Üzerine Özel Yazılar)

* Textos filosóficos (1968, Felsefe Metinleri)

Türkçeye çevirilen Eserleri

* Şeytanın Saati (Metis, 1993)

* Sırların Cebiri (Nisan Yayınları, 1995)

* Denize Övgü (İyi Şeyler, 1999)

* Düşsel ve Gerçek (Dünya Kitapları, 2005)

* Anarşist Banker (Can Yayınları, 2006)

* Huzursuzluğun Kitabı (Can Yayınları, 2006)

Yazar Hakkındaki Eserler

* Fernando Pessoa: 20nci Yüzyılın Yalnızı (Adnan Özer - Everest Yayınları)

* Fernando Pessoa ve Şürekası (Yapı Kredi Yayınları - Sergi Kitapçığı)

* Fernando Pessoa'nın Son Üç Günü (Can Yayınları - Antonio Tabucchi)

Yıldızlı Gece

“Bu beni dehşetli bir ihtiyaçtan alıkoymuyor – hadi söyleyeyim –dinden dinden.

Sonra gece dışarı çıkıp yıldızları resmediyorum”

Van Gogh'un kardeşine bir mektubundan

Şehir yerinde değil,

sıcak gökyüzünde boğulan bir kadın gibi

yükselip kayan karaşın bir ağaç dışında

Şehir sessiz, kaynıyor gece onbir yıldızla

Ah! yıldızlı yıldızlı gece!

Ben böyle ölmek istiyorum

Hareket halinde. Her biri canlı

Ay bile esniyor turuncu rengiyle

sürmek için çocukları, bir tanrı gibi, gözünden

Yaşlı ve esrarlı bir yılan yıldızları yutuyor

Ah! yıldızlı yıldızlı gece!

Ben böyle ölmek istiyorum:

Atılıp kollarına gecenin canavarının

O büyük ejderha tarafından yutularak

Hayatımdan kopmak istiyorum, izsiz işaretsiz

Ne bir dans

Ne bir ağlama.

Anne Sexton

****************

Anne Sexton Kimdir?

Anne Sexton (d. 9 Kasım, 1928 – ö. 4 ekim 1974). ABD'li şair ve yazar.

Garland Junior kolejini bitirdi. 1947 yılında Alfred Muller Sexton II ile evlendi. 1953 yılında depresyon tanısıyla Westwood Lodge'da tedavi gördü. Kızının doğumuyla 1955 yılında yeniden aynı hastaneye yatırıldı. Tedavi için doktoru tarafından şiir yazmaya teşvik edilen Sexton, 1957'de Boston Üniversitesi'nde Robert Lowell'un şiir sanatı seminerlerine Sylvia Plath ile birlikte katıldı. Modellik ve kütüphanecilik yaptı, çeşitli lise ve üniversitelerde ders verdi. Anoreksiya ve depresyon sebebiyle pek çok başarısız intihar girişiminden sonra 1974'te yaşamına kendi kararı ile son vermiştir.

Yapıtları

• Tımarhaneye Giderken ve Dönerken, 1960
  
• Bütün Sevdiklerim, 1962
  
  
• Yaşa ya da Öl, 1966
  
  
• Aşk Şiirleri, 1969
  
  
• Dönüşümler, 1971
  
  
• Delilik Kitabı, 1972
  
  
• Ölüm Defterleri, 1974
  
  
• Tanrı'ya Doğru Korkunç Kürek Çekiş, 1975
  
  
• Mercy Caddesi 45, 1976
  
  
• Dr Y için Sözcükler: Derlenmemiş Şiirler ve Üç Öykü, 1978
  
  
• Toplu Şiirler, 1981
  
  

Ülkemizde Yayınlanan Kitapları

• Kilitli Kapılar
  

Ödülleri

• Live or Die (Yaşa ya da Öl, 1966) adlı yapıtı ile, Pulitzer Ödülü 1967
  
  

Ölümden...

Ölümden korkmuş değilim hiç

pespayeliğinden

kırılgan gerçi

elleri.

Tek korkum

insan özgürlüğünün

mezarcının ücretinden

ucuz olduğu

bir ülkede

ölmek.

Aramak

bulmak ve

karar vermek

özgürce

ve

bir

kale yapmak

kendi özünden.

Değil mi ki ölüm daha

değerli bütün bunlardan

hiç ama hiç korkmuş

değilim

ölümden ...

Ahmed ŞAMLU

Çeviri: Ayşegül SÜTÇÜ - Hamit TOPRAK

**********

Ahmed ŞAMLU kimdir ?

Yirminci yüzyıl İran Fars şiirinin doruğu kabul edilen şair, öykücü, romancı, oyun yazarı, çevirmen, gazeteci, dergi yayımcısı, eleştirmen...

- Yaşamı :

12 Aralık 1925'te Tahran'da doğdu.

Çocukluk yıllarında asker olan babasının görevi nedeniyle ülkesinin dört bir yanını gezdi. Lisede okurken siyasi etkinliklerinden dolayı dört yıl tutuklu kaldı (1941-45). 1946'da idam mangasının önüne çıkarıldı, son anda hükümetin affıyla serbest bırakıldı.

Sokhane Nov (Yeni Söz, 1948), Rouzane (Pencere, 1950), Bamshad (1956) dergilerini çıkardı. 1952'de Macaristan'a gitti, burada iki yıl İran Büyükelçiliği Kültür Müşaviri olarak görev yaptı.1974-1979 yıllarında birçok uluslararası konferansa katıldı; Avrupa ve Amerika'nın çeşitli üniversitelerinden çağrılar aldı. Avrupa ve Amerika'da yaptığı okuma turneleriyle şiirini dünyaya tanıttı. 1990'lı yıllarda hükümetin baskı ve sansürlerine karşı imzaladığı bir ''aydınlar dilekçesi'' nedeniyle baskılara uğradı. Kitaplarının yayımlanması yasaklandı

Yaşamının son yıllarını Tahran'ın 50 kilometre uzağındaki bir yayla köyünde sürdürdü, diyabet hastalığı nedeniyle 24 Haziran 2000 tarihinde yaşamını yitirdi.

- Yapıtları :

1948 Forgotten Melodies (Unutulmaz Ezgiler)

1954 Steel and Emotion (Çelik ve Duygu)

1958 Fresh Air (Temiz Hava-Yeni Soluk)

1961 Garden of Mirrors (Aynaların Bahçesi)

1964 Moment and Eternity (Cevher ve Sonsuzluk)

1965 Ayda in the Mirror (Aynadaki Ayda)

1966 Ayda, Tree, Dagger, and Memories (Ayda, Ağaç, Hançer ve Anılar)

1969 Of Air and Mirrors (Havadan ve Aynalar)

1969 Odes for the Earth (Dünyadan Şiirler)

1967 Phoenix in the Rain (Yağmurda Simurg/Yağmurda Kaknüs)

1970 Dust Elegies (Toprak Ağıtları)

1971 Blossoming in the Fog (Siste Çiçek Açma)

1973 Ebrahim in the Fire (Ateşteki İbrahim)

1977 Dagger in the Dish (Tabaktaki Hançer)

1978 Tale of Mother Sea's Daughters (Deniz Ananın Kızlarının Öyküsü)

- Şiirleri :

Aşıkane

Ateşteki İbrahim'in Şarkısı

Ayda'ya Dört Şarkı

Ayna Bahçesi

Eşikte

Genel Aşk

Kara Şarkı

Övgü Ve Şükür İçin Bir Şarkı

Ölümden...

Vartan'ın Ölümü

- Ödülleri :

1999 Uluslararası Stig Dagerman Şiir Ödülü

Kadın

Orkide canına kıyıyor senin ellerinde.

Ölüyor kalçalarını yalayan okyanus.

Neden zorla tutuyorsun içinde

beyaz arılar giyinmiş iskeletimi?

Çürük meyvelerden bir kolye gibi

satıyorsun ekvatorumu. Bir deniz hayvanı

kabuğuyum sağ göğsüne asılı.

Küfür dersleri için hangi öğrencileri seçeceksin?

Sözcüklerin ağır, boğazına kadar kan dolu.

Masalın cahil. Al kırbacını

ve güçsüz sözümden al hıncını.

Kadın, senin etinde kendi üzerime tükürüyorum.

Alain BOSQUET

Çeviri : Aytekin KARAÇOBAN

*****

Alain BOSQUET kimdir?

- Yaşamı :

Asıl adı Anatole Bisk (Bisque)’tir.

28 Mart 1919 tarihinde Odessa’da (Ukrayna) doğdu.

1920 li yıllarda ailesi Bulgaristan’a göç etti, Varna ve Sofya’da yoksulluk içinde yaşadılar; 1925’te Belçika’ya geçtiler. Brüksel Özgür Üniversitesi (Université Libre de Bruxelles) ve Sorbonne Üniversitesi’nde felsefe öğrenimi gördü. Belçika vatandaşlığına kabul edildi.

1940 yılında Belçika, Almanya tarafından işgal edilince orduya katıldı. Belçika ve Fransa orduları dağıtılınca çeşitli Avrupa ülkeleri ve Havana üzerinden, 1942 yılında New York’a kaçtı. New York’ta, De Gaulle yanlısı Fransız gazetesi La Voix de la France’ta çalışmaya başladı, André Breton ve Saint John Perse gibi göçmen Fransız ozanlarıyla tanıştı.

Ardından Amerikan ordusuna yazılarak ABD vatandaşlığına geçti. ABD ordusunda iken Normandiya ve Versailles’a geldi; savaşın son günlerinde ve sonrasında bir süre Berlin’de bulundu. 1951 yılında Paris’e döndü ve kendini bütünüyle edebiyat çalışmalarına verdi. Combat, le Figaro, le Monde, la Nouvelle Revue Française, Nota bene’de çalıştı. Fransa vatandaşlığına 1980 yılında geçti. Belçika Kraliyet Fransız Dil ve Edebiyatı Akademisi ile Quebec Edebiyat Akademisi üyesi olan Bosquet, Mallarmé Akademisi’nin başkanlığını yaptı.

Yaşamı sürgünler ve savruluşlarla geçen Alain Bosquet, kendini bu gezegende yerleşmiş bir yabancı olarak görmüş ve yapıtlarında her zaman aynı anda bütün dünyaya seslenme özlemini dile getirmiş; ses öğesini şiirinde gizli notalama gibi kullanmış, çağrışımı sınırlı ama şaşırtıcı imgelere dayalı arı bir şiir kurmuştur.

17 Mart 1998 tarihinde Paris’te yaşamını yitirdi.

- Yapıtları :

A la mémorie de ma planète (Gezegenimin Anısına, 1948)

Langue morte (Ölü Dil, 1952)

Premier testament (Birinci Vasiyet, 1957)

Deuxième testament (İkinci Vasiyet, 1959)

Maitre objet (Temel Nesne, 1962)

Quatre testaments et autres poemes (Dört Vasiyet ve Başka Şiirler, 1967)

100 notes pour une solitude (Bir Yalnızlık İçin 100 Not, 1970)

Notes pour un amour (Bir Aşk İçin Notlar, 1972)

Notes pour un pluriel (Bir Çoğul İçin Notlar, 1974)

Le livre du doute et de la grâce (Kuşku ve Lutfun Kitabı, 1977)

- Şiirleri :

Beaujon Hastanesi

Bilgisayar

Çakıl Dostum

Deniz

İnsanı İnşa Etmek

Kadın

Kuşku

Ozanın Aşkı

Rüzgâr

Şiirin Derkenarındaki Yazı

Sıradan Gün

Sözcüklerin Yazgısı

Şu Ertesi Gün

Tan Olmak

Tanımsız

Tanımsız Şiir

Uzun Liste

Yalancı Çınar

Yanardağları Sen Biçimlersin

Yaşamak Öldürmektir

Yazacağım

- Türkçe'de Alain Bosquet :

Alain Bosquet Yaşamı Sanatı Şiirleri, Çeviri: Abdullah Rıza Ergüven, Berfin Yayınları, İstanbul, 1995

- - Ödülleri :

1952 Guillaume Apollinaire Ödülü

1968 Fransız Akademisi Büyük Şiir Ödülü

1978 Fransız Eleştirmenler Sendikası Ödülü

R.M.Rilke

***************

Rainer Maria Rilke Kimdir?

4 Aralık 1875 tarihinde Prag'da doğdu. Sürekli hastalığı nedeniyle askerî lise öğrenimini yarıda bırakıp ticaret okuluna gitti. İlk şiiri 1891'de bir Viyana gazetesinde yayınlandı. Hayatı boyunca yaptığı çeşitli Avrupa kentlerine geziler esnasında dünya edebiyatının önemli isimleriyle biraraya geldi. 1926 yılı Aralık ayının 26. günü yakalandığı kan kanseri hastalığının pençesinden kurtulamayarak hayata gözlerini yumdu. Mezarı İsviçre kantonu Valais'deki Raron mezarlığındadır.

-Eserleri:

Hayat ve Şarkılar (1894)

Koruyucu Tanrılara Sungu (1895)

Şimdi ve Ölüm Saatimizde (tiyatro oyunu, 1896)

Yabani Hindiba (1896)

Düşlerle Taçlanmış (1896)

Geliş (1897)

Armağansız (Öykü, 1898)

Hayatın Kenarında (Öykü, 1898)

İki Prague Öyküsü (Öykü, 1899)

Onuruma (1898)

Görüntüler Kitabı (1901)

Saatler Kitabı (1905)

Yeni Şiirler-I (1907)

Yeni Şiirler-II (1908)

Meryem'in Hayatı (1913)

Duino Ağıtları (1922)

Ofelya

Yıldızların uyuduğu, sessiz, kara

Dalgalarda Ofelya iri bir zambak,

Yüzüyor duvaklı, uzanmış sulara...

-Avcı borularının ezgisinde bak.

Bin yıl geçti, Ofelya yine üzgün,

Uzun sularda kefen gibi akıyor.

Bin yıldır, gündüz gece, deli gönlünün

Hüznünü meltem yellerine döküyor.

Açıp sularda salınan tüllerini

Beyaz göğüslerini öpüyor rüzgar,

Söğütler eğmiş omzuna dallarını

Ağlıyor. Uykulu alnında kamışlar.

Yöresinde üzgün nilüferler bazan

Dağıtıyor Ofelya kızılağacın uykusunu,

Bir kanat vuruşuyla dallar yuvadan

-Salıyor yıldızların altın şarkısını.

Sen ey solgun Ofelya, kar gibi güzel!

Sulara gelin oldun ergen çağlarda!

-Çünkü Norveç doruklarında esen yel

Acı özgürlüğün tadını öğretti sana:

Savuran bir soluk gür perçemlerini

Büyüyordu düşlerinin akışında;

Dinliyordun doğanın ezgilerini

Ağacın, gecelerin yakınışında;

Çünkü boğuk sesi çılgın denizlerin

O tatlı, çocuk göğsüne vuruyordu;

Bir nisan sabahı, yorgun bir atlı senin

Dizlerinde sessizce oturuyordu!

Gök! Aşk! Özgürlük! Bu nasıl düş Deli Kız!

Güneş vuran kar gibi eriyip gittin;

Konuşma, sus! Seviyi bizlere dilsiz

O mavi gözlerinle çoktan öğrettin!

-Ve diyor ki Ozan: Aydın gecelerde

Ofelyam çiçekler devşiriyorsun;

Hep böyle yüz, ak gelinliğinle suda

Dalgalar beşiğini sallayıp dursun.

(15 Mayıs 1870)

(Fransızcadan çeviren:Erdoğan Alkan)

Arthur Rimbaud

**********************

Arthur Rimbaud Kimdir?

Jean Nicholas Arthur Rimbaud (Türkçe: Arthur Rembo) (20 Ekim 1854 – 10 Kasım 1891) Sembolizm'in en büyük temsilcilerinden, aykırı şair.

Yaşamı ve Çalışmaları

20 Ekim 1854'te Fransa'nın kuzeyinde Ardenler bölgesinde Charleville kasabasında, Bourbon Sokağı 73 numaralı evde doğar. Subay olan babası Frédéric, annesi Vitalie'yi genç yaşta terk eder. Vitalie Cuif(Rimbaud)'un Roche kenti yakınlarında çiftlik sahibi olan varlıklı bir aileden geliyordu. İlk doğan çocuklarına babanın adı olan Frédéric ismi konulur. Ailenin ikinci çocuğu Arthur, üçüncü çocuğu annesiyle aynı adı paylaşan Vitalie, dördüncü çocuğu Rimbaud'un hayatında önemli rolleri olan Isabelle'dir.

Annenin genç yaşta eşinden ayrılmasının baskısıyla yaşayan Rimbaud 8 yaşında laik bir eğitim sistemi olan Rossat Okulu'na verilir. Daha sonra Sous Les Alleés sokağına taşınırlar ve Sofu olan annesi tarafından dini eğitimde verilen Charleville Koleji'ne verilir. Din dersleri ve Latincesi oldukça iyi olan Rimbaud'a okulda "küçük pis yobaz" adı takılır. Öğretmeni Ariste Lheriter'in destekleri üzerine yazdığı şiire daha çok özenir. O sıralarda Çağdaş Parnasse dergisini okur, Théophile Gauiter, Théodore de Banville, Léon Dierx ve Paul Verlaine gibi şairlerin şiirleriyle tanışır. Charleville'de düzenlenen geleneksel edebiyat yarışmasında birinci olur.

Öksüzlerin Yılbaşı Armağanları (Les Etrennes des Orphelins) adlı şiirini Revue Pour Tous dergisine gönderir ve bilinen ilk yazılı şiiri budur. George Izambard ile tanışıp, fikirlerinden etkilenir.Ofelya, Demirci, İzlenim, Güneş ve Ten gibi şiirleri bu döneme rastlar. Bu sırada çıkan Paris Komünü ayaklanması ve Prusya-Fransa savaşı siyasi çizgisinide belirlemiş olur. Paris'te çıkan La Charge gazetesinde Üç öpücük şiiri yayınlanır. Henüz 16 yaşındayken evden kaçıp Paris'e gider. Bundan sonra evden savaş ortamında 2 kere daha kaçmasına rağmen, perişan hallerde geri döner. Bu sırada Paris'in meşhur kafelerinde şiirler yazıp, çağın sanatı, siyaseti hakkında tartışmalara katılır ve absint içip, afyon yutmaya başlar. En son evden kaçışında, mektup ve şiirle dostluğunu pekiştirdiği dostu Verlaine'nin evine sığınır. Bundan sonraki dönemde yazdığı şiirler olgunluk dönemine ulaşır. 1873'te ilk şiir kitabı Cehennemde Bir Mevsim (Une Saison En Enfer) yayımlanır. Verlaine'nin eşiyle arasının açılması ve Rimbaud ile eşcinsel ilişkilerinin başlamasıyla; Fransa'da dışlanan ikili Almanya ve Belçika seyahatlerine başlarlar. Verlaine, Rimbaud'u Brüksel'de bir tabanca kurşunu ile yaralamasının ardından, eşcinsel ilişkileri yüzünden başları belaya girer. Verlaine kürek mahkumu olarak hapse atılır, Rimbaud ise serbesttir. 1875'te son kez görüşmelerinden sonra bir daha asla görüşmezler. Bu tarihten sonra da şiir yazmayı bırakır.

Hayatının son kısmı (1875-1891)

1878'de Marsilya'dan İskenderiye'ye geçer ve bir süre Kıbrıs Larnaka'da Rum, Türk ve Araplara çevirmenlik yapar. Buradaki şirketin kapanmasıyla Afrika'ya yol alır, Habeşistan Harrar bölgesinde, Mısır'ın işgal altında olmasından faydalanıp; kahve, fildişi, deri, ıtır ve zamk üretimi yapan Vianney Bardey firmasında işe başvurur. Asistanlığın yanı sıra silah tüccarlığına başlar, bu işlerden çok para kazanır. Afrika'da geçirdiği günlerde dinini İslam olarak değiştirdiği söylentisi olsa da, somut bir delil yoktur. Daha sonra kalçasında oluşan bir şişlik ve yarayla hastaneye yatar, teşhis Kalça Neoplazmasıdır (bir çeşit kalça kanseri), bu yüzden bir bacağı kesilir. 21 Mayıs'ta annesine yazdığı mektupta hastalığından sinovit, hidrartroz, eklem ve kemik hastalığı olarak bahseder. Bu sırada asker kaçağı olarak arandığı için hasta haliyle zor günler yaşar. Sadece "Jean Rimbaud" ismini kullanır ve kayıtlarda ismi bu şekilde geçer. Aşırı morfin tüketimi ve kanserin yayılması ölümünü hızlandırır. 10 Kasım 1891'de henüz 37 yaşındayken Marsilya'da ölür. Rimbaud'un 10 yılı aşkın çetin çalışmasının toplam ürünü 36.000 altın franktır, 8 yıl yanında hizmetkarlığını yapan Camii'ye 10.000 frankının verilmesini, Isabelle'e vasiyet eder. Marsilya Conception Hastanesinin avlusunda şöyle bir levha vardır:

“ "Aden'den gelen şair JEAN ARTHUR RIMBAUD yeryüzü serüveninin son bölümünü 10 Kasım 1891'de BURADA tamamladı" „

Çalışmaları

* Şiirler

* Esrik Gemi (1871)

* Cehennemde Bir Mevsim (1873)

* Illuminations (1874)

Rimbaud ile ilgili kitaplar

* Habeşistan'da Bir Mevsim: Paul Strathern'in Rimbaud'un Etiyopya'daki hayatını inceleyen kişileştirmesi.

* Sayıklamalar Bir Arthur Rimbaud Yorumu: Jeremy Reed'in Rimbaud üzerine incelemesi.

* Rimbaud ya da Büyük İsyan: Henry Miller'ın Rimbaud üzerine incelemesi.

* Rimbaud: Ateş Hırsızı Yaşamı, Sanatı, Tüm Şiirleri: Erdoğan Alkan'ın Rimabud'un hayatını şiirlerini incxelediği biyografik kitabı

* Rimbaud'a Akıl Notları: Küçük İskender'in Rimbaud'nun erken yaşta yazdığı önemli şiirlere ve o yaşta sahip olduğu bilince atıfta bulunarak, genç şiir ilgililerine yollar çizmek ve cesaret vermek için yazdığı denemelerden oluşan kitabı

* Yahya Kemal Rimbaud'yu Okudu mu?:Çeviriler ve Rimbaud üzerine Hasan Bülent Kahraman araştırma kitabı

Ağaç

İlk yaprakları yeşeriyordu ağacın

Tomurcuk tomurcuk, tek tek.

"Alayım mı onları elinden?" dedi

Kırağı sürünerek.

Saçtan tırnağa titreyip ağaç

"Hayır" dedi, yalvararak,

"Çiçek açıncaya kadar

Onları rahat bırak."

Tomurcuklandı çiçekleri ağacın

Ötüştü bütün kuşlar.

"Alayım mı onları elinden?" dedi

Esintiyle rüzgâr.

"Hayır" dedi sallanırken ağaç,

Titremeden yaprak yaprak.

"Çiçek açıncaya kadar

Onları rahat bırak."

Yaz ortası sıcağında

Ağaç meyvesini verdi.

Çocuk dedi: "Toplayabilir miyim

Artık yemişlerini?"

Eğerken yüklü yapraklarını ağaç

"Tabii" dedi, "toplayabilirsin

Al hepsini,

Hepsi senin için."

Björnstjerne Martinius BJÖRNSON

Çeviri : L. Sami AKALIN

**********

Björnstjerne Martinius BJÖRNSON kimdir?

Yaşamı

Norveçli şair, hikâyeci, romancı, gazeteci, oyun yazarı ve politikacı.

8 Aralık 1832'de Kvikne'de doğdu.

Henrik İbsen, Alexander Kielland ve Jonas Lie ile birlikte 19. yüzyıl Norveç edebiyatının

dört büyük adından biri olarak kabul edilen Björnstjerne Martinius Björnson "Ja, vi elsker

dette landet" (Evet, Bu Ülkeyi Hep Seveceğiz) adlı şiiri Norveç ulusal marşı oldu.

Nobel edebiyat ödülüne layık görülen ilk İskandinav yazardır.

26 Nisan 1910'da Paris'te öldü.

Yapıtları

Arne (1859)

Digte og sante (Şiirler ve Şarkılar,1870)

Arnljot Gelline (1870)

Leonarda (1877)

Kaptejn Mansana (1879)

Lyset (1895)

Mary (1906)

Toplu Eserler/5 cilt (1910)

Ödülleri

Nobel Edebiyat Ödülü (1903)

çok güzel bir başıl,tşk ederim.alıntılıyorum izninle..

BUDALA

Kendisinin Tanrı olduğunu söyledi

‘İyi ki geldin, dostum’, diye haykırdım,

‘Ölümümden önce seninle görüşmeyi

Hep ummuştum’.

Öldürdüm O’nu ve attım

cesedini bir havuza.

- Ama keşke gerçekten de

Tanrı olsaydı o budala!

Hugh MacDiarmid

Çeviren: İsmail Haydar Aksoy

***********************

Hugh MacDiarmid Kimdir?

Yaşamı:

Hugh MacDiarmid’in esas adı Christopher Murray Grieve’dir. 11 ağustos 1892 yılında İskoçya’da doğmuştur. Yirminci yüzyılın önde gelen İskoç yazarlarından biridir. Modernizmin İskoç versiyonunun yaratıcılarındandır. Ayrıca 20. yüzyıl İskoç Rönesans’ına öncülük etmiştir. İlk dönem modernistlerden beklenmeyen bir biçimde komünisttir. Ayrıca komünistlerden beklenmeyen bir biçimde de İskoç ulusalcılarındandır. Şiirlerini İngilizce ve Scots denilen bir tür İskoç diliyle yazmıştır. 1910 yılında gazeteciliğe başlamış ve 5 yıl süreyle gazetecilik yapmıştır. Daha sonra birinci dünya savaşı sırasında orduda sıhhiyeci olarak görev yapmıştır. Savaştan sonra evlenmiş ve gazeteciliğe geri dönmüştür. Şiir ve düz yazılardan oluşan ilk kitabı Annals of the Five Senses’i İngilizce olarak 1923 yılında yayımlamıştır. Daha sonra Scots dilinde bir dizi kitap çıkarmıştır. Bu çalışmaları içinde İskoç edebiyatının en önemli ürünlerinden olan A Drunk Man Looks at the Thistle’ı yayınlamıştır. MacDiarmid siyasetle iç içe olup İskoç ulusal partisinin kurucularındandır ve Büyük Britanya komünist partisi üyesidir 9 eylül 1978 yılında Edinburgh’te ölmüştür.

Eserleri:

* Annals of the Five Senses (1923)

* Sangschaw (1925)

* Penny Wheep (1926)

* A Drunk Man Looks at the Thistle (1926)

* The Lucky Bag (1927)

* To Circumjack Cencrastus (1930)

* First Hymn to Lenin and Other Poems (1931)

* Second Hymn to Lenin (1932)

* Scots Unbound and Other Poems (1933)

* Scottish Scene (1934) (collaboration with Lewis Grassic Gibbon)

* Stony Limits and Other Poems (1934)

* The Birlinn of Clanranald (1936)

* Second Hymn to Lenin and Other Poems (1937)

* Scottish Eccentrics (1938)

* The Islands of Scotland (1939)

* The Golden Treasury of Scottish Poetry (1940)

* Lucky Poet (1943)

* Speaking for Scotland (1946)

* Poems of the East-West Synthesis (1946)

* A Kist of Whistles (1947)

* In Memoriam James Joyce (1955)

* Three Hymns to Lenin (1957)

* The Battle Continues (1958)

* The Kind of Poetry I Want (1961)

* Collected Poems (1962)

* Poems to Paintings by William Johnstone 1933 (1963)

* The Company I've Kept (1966)

* A Lap of Honour (1967)

* Early Lyrics (1968)

* A Clyack-Sheaf (1969)

* More Collected Poems (1970)

* Selected Poems (1971)

* The Hugh MacDiarmid Anthology (1972)

* Dìreadh (1974)

* The Complete Poems of Hugh MacDiarmid Volume 1 & 2 (1978)

Güzel Paylaşım Emeğine Sağlık.. Bir Nazım Hikmet Görmek Dileğiyle

Şeytan'a Dualar

Ey bütün Meleklerin en bilge,güzeli,sen,

Yazgısı dönük tanrı,yoksun tüm övgülerden,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Ey sürgünler prensi,haksızlığa uğrayan,

Yenildiğinde bile,güçlü,doğrulup kalkan,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Her şeyi bilirsin sen ve tüm yeraltılarının

Kralı,sıkıntıyı dindiren otacısın,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Bütün cüzamlılara,lanetli paryalara

Şifayı öğretirsin sen,cennetin aşkıyla,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Ölüm adlı o eski ve güçlü sevgilinden

Umudu,çılgın kızı sen doğurtacaksın,sen!

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

İdamlık,ölümünü görmeye gelenlere

Sakin,tepeden bakar senden aldığı güçle,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Toprağın altındaki o değerli taşları

sen bilirsin,nereye sakladı kıskanç tanrı,

sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

kefenlenip uyuyan madenler nerededir,

derinlikleri gören keskin gözlerin bilir,

sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

atların çiğnediği sabahçı bir ayyaşın

yaşlı kemiklerini korur,yumuşatırsın,

sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

sen öğrettin dindirmek için sızılarımı

kükürt,güherçileyi karıp melhem yapmayı,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Kurnaz ortak,damganı ustalıkla sen vurdun

alnına o acımasız ve alçak karun'un.

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

kızların gözlerine,kalbine sokmadın mı

yıkımdan zevk almayı,paçavralar aşkını,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

sürüngenlerin değneği,mucitlerin lambası

asılıp ölenlerin,suçluların papazı,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

baba tanrının,kızıp yeryüzü cennetinden

kovduğu insanların o üvey babası,sen,

Sen,ey şeytan bu uzun sefaletime acı!

Charles Baudelaire

*******************

Charles Pierre Baudelaire Kimdir?

Güzelim Bugün

El değmemiş, dipdiri, güzelim bugün,

Sarhoş bir kanatla yırtar mı bizim bu

Kar altında unutulmuş katı gölün

Donakalmış uçuşlar dolu buzunu?

Bendim, diyor bir eski zaman kuğusu;

Şahane ve umutsuz kanat sıyıran,

Nerede diye o dünya, güzel yaşanan

Bastırınca kısır kışın sıkıntısı.

Silkecek boynundan bembeyaz ölümü

Daralan dünyasına kafa tutan kuş,

Ama neylesin kanat buza gömülü.

Kendi aydınlığıyla saplanmış göle,

Duruyor kuğu, rüyalarıyla donmuş,

Beyhude gurbetinde, başı göklerde.

Stéphane Mallarmé

Çeviri: Sabahattin EYUBOĞLU

*******************

Stéphane Mallarmé Kimdir?

Stéphane Mallarmé (1842-1898) Fransız şair.

Simgecilik akımının öncüsü Fransız şair Stéphane Mallarmé 18 Mart 1842'de Paris'te doğdu, 9 Eylül 1898'de Paris yakınlarındaki Valvins'de yaşamını yitirdi. Ortaöğrenimini yatılı olarak Sens Lisesi'nde yaptı. Edgar Allen Poe'yu anlamak için İngilizce öğrendi. 1863'te İngiltere' ye gitti ve İngilizce öğretimi dalında yeterlik belgesi aldı. Fransa'ya döndükten sonra Tournon Koleji'nde öğretmenliğe başladı. Bir süre Besançon ve Avignon'da yaşamını sürdürdüyse de 1871'de Paris'e döndü, 1895'te öğretmenlikten emekli oldu. 1880 yılından sonra Paris'te Roma Sokağı'ndaki evinde düzenlediği 'Salı Toplantıları' ile yaygın üne kavuştu. Yapıtlarında seçkin ve karmaşık anlatımı kullanan Mallarmé, şiirin gizem dolu olması gerektiğini savundu. Şiirlerini Art Libre'de yayımladı. Bir ara La Dernière Mode adlı dergi çıkardı. Paul Verlaine'in ölümünden sonra "şairler prensi" olarak anılan kapalı şiirin ustası Stéphane Mallarmé'yi Sartre, Fransız şairlerin en büyüğü olarak nitelemiştir.19. yüzyıl Fransız şiirinde sembolizmin öncülerindendir.Mallarmé'ye göre kapalılık ve anlaşılmazlık şiirin özüdür.

Yapıtları

Şairler Prensi, Çeviri: Erdoğan Alkan, Broy Yayınları, İstanbul, 1998

Stéphane Mallarmé / Profil, Çeviri: Ömer Aygün, YKY Yayınları, İstanbul, 2003

Şiirler Zarla Şans Dönmeyecek, Çeviri: Erdoğan Alkan, Varlık Yayınları, İstanbul, 2006

Liman Kırıntıları

Bahamalı martılar beni çağırdı

bir ikinci bahar gecesi.

Yalan söyledim

yırtık blucinli tayfalara

Seni sevmediğimi söyledim.

Oysa rıhtımlar

en şarkılı dalgalarla yıkanıyordu

Midye kabuklarında sakladım gözyaşlarımı;

Hastaydım

kırık kötümser bir öksürük yapışmıştı boğazıma

Seni unutmak gerekiyordu...

Bahamalı martılar beni çağırdı

bir ikinci bahar gecesi.

İskele fenerlerinin altında oturup

seni bekledim sevgilim

Ellerim ıslaktı, gözlerim ıslaktı.

Gelip caydırabilirdin beni gitmekten

Oturup sigara içer, anlaşabilirdik...

Sana tapacağım yalan değildi

benim olursan

Seni seviyordum, seni istiyordum...

Bahamalı martılar beni çağırdı

bir ikinci bahar gecesi.

Filler gibi içtim liman meyhanelerinde;

seni unutmak için içtim...

Senin sokağında geceler yıldızsızdı

senin sokağında gece yağmur yağıyordu

Ben zayıftım, çabuk ıslanıyordum

Bana sevmek yaramıyordu,

ben sevilemiyordum...

Bahamalı martılar beni çağırdı

bir ikinci bahar gecesi.

Sana bırakacağım bu kentin

üç semtinde üç damla gözyaşı döktüm

Birincisi seni ilk gördüğüm yerdi

ikincisi seni ilk öptüğüm yerdi

Üçüncüsü... söylemeye dilim varmıyor,

üçüncüsü bana git dediğin yerdi

İşte bu mısraları orda karalıyorum;

işte demir aldı şilebimiz

Gidiyor, gidiyor, gidiyorum...

Edgar Allan Poe

******************

Edgar Allan Poe Kimdir?

Edgar Allan Poe, 19 Ocak 1809 tarihinde, Boston, Massachusetts, A.B.D.’de dünyaya geldi. Her ikisi de oyuncu olan Elizabeth Arnold Hopkins Poe ve David Poe, Jr çiftinin çocuğu olan Edgar’ın kendisinden büyük bir abisi bir de kızkardeşi bulunmaktaydı. Rivayetlere göre Poe, Edgar adını ailesinin sergilediği bir tiyatro oyunu olan King Lear’dan aldı.

Babasının aileyi 1810 yılında terketmesinin kısa bir süre sonrasında annesini de tüberküloza bağlı konsumpsiyon nedeniyle kaybeden Poe, Virginia’da bulunan zengin bir tüccar olan John Allen’ın yanına verildi. Poe’yu hiçbir zaman resmi olarak evladı ilan etmese de bakımı üstlennen tüccar, Poe’nun ömrü boyunca kullanacağı Allen adını da kendisine verdi.

1825 yılında Sarah Elmira Royster ile nişanlanan Poe, bu olaydan birkaç ay sonra ise yeni kurulmuş olan Virginia Üniversitesi’ne katılmak üzere bulunduğu kasabadan ayrıldı. Üniversite yıllarında artan kumar borçları sonucunda nişanlısından uzaklaşan Poe, ayrıca John Allen’dan da gerektiği kadar yardım alamadı ve de bir yıllık bir çabanın sonucunda üniversiteyi yarıda bırakmak zorunda kaldı.

Kendi bakımını üstlenecek kadar para kazanamayan Poe, 27 Mayıs 1927 tarihinde Amerikan Ordusu’na er olarak yazılarak kendisini güvenceye almayı denedi. 18 yaşında olmasına rağmen kendisini 22 gibi gösteren Poe, adını da Edgar A. Perry olarak kaydettirdi. Aynı yıl piyasaya çıkan ilk kitabı Tamerlane ve Diğer Şiirler sadece 50 kopya basmıştı ve neredeyse hiçbir ilgi görmeden ortadan kayboldular.

Orduda iki yıl hizmet veren ve ayrılmadan önce ulaşabileceği en yüksek mevki olan başçavuşluğa getirilmiş olan Poe, 28 Şubat 1829 tarihinde ordudan ayrılarak kendisine dargın olan John Allen’ı görmeye gitti. John Allen’ın eşi Frances Allan’ın vefatından sadece bir gün sonra malikaneye ulaşan Poe, tekrar John’un vesayeti altına girdi.

1830 yılında ikinci eşi Louisa Patterson ile evlenen Poe, aynı yıl ikinci kitabını da piyasaya çıkarttı; Al Aaraaf, Tamerlane and Minor Poems. Basılması için askeri okuldaki arkadaşlarının aralarında para toplayarak katkıda bulundukları kitabın önsözünde eseri onlara adayan Poe, 1931 yılında Baltimore’da bulunan halası, kuzeni ve abisinin yanına taşınarak askeri okulu tamamen bıraktı. Bundan kısa bir süre sonra ise uzun süredir hasta olan ve ağır alkolizm nedeniyle bir türlü kendisine gelemeyen kardeşi Henry hayata gözlerini yumdu.

Abisinin vefatının ardından kendisini tamamen yazarlığa adayan Poe, geçimini sadece yazarlık yaparak kazanan ilk Amerika’lı yazar oldu. Uluslararası telif haklarının bilinmediği bir dönemde yaşayan yazar, yayınevlerinin A.B.D.’li yazarlara para vermek yerine İngiliz yazarların eserlerini telifsiz olarak basmaya yönelik politikaları nedeniyle bu konuda büyük sıkıntılar çekti. Poe’nun hayata tutunmasını sağlayan olay ise 1833'te gerçekleşti. Baltimore Saturday Visiter tarafından düzenlenen yarışmaya "MS. Found in a Bottle" (Şişede Bulunan Elyazması) adlı eseriyle katılan yazar, yarışmanın birincisi oldu.

22 Eylül 1935 tarihinde Beltimore’a geri dönen Poe, burada kuzeni Virginia Clemm ile evledi. Henüz 13 yaşında olan Clemm’i mahkeme kayıtlarında 21 yaşında göstererek bu evliliği mümkün kılan yazar, evliliğin gerçekleştiği dönemde 26 yaşındaydı.

1834 yılında yayınlanan The Visionary adlı öyküsü ile ülke çapında adını duyurmaya başlayan Poe, 1938 yılında kendisini şöhrete götüren eser olan The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (Arthur Gordon Pym’ın Öyküsü)’nü yayınladı. Ülke çapında büyük yankı uyandıran eser Poe’nun tek romanı olmasının yanı sıra, ucu açık bir biçimde sonlanmasıyla ileride pek çok yazara ilham vermiş oldu; H.P. Lovecraft ve Jules Verne, romanı tamamlayacak devam eserleri kaleme aldılar.

The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket’in yayınlanmasının ardından, 1939 yılında Burton’s Gentleman’s Magazine adlı derginin editörlüğüne getirilen Poe, burada onlarca öykü ve yazı kaleme aldı, yazdığı eleştiri yazılarıyla tanınır oldu. Bu dergide bir yıl kalmasının ardından Graham’s Magazine adlı başka bir edebiyat dergisine geçiş yapan yazar, bu arada da seçme öykülerinden toplanan Tales of the Grotesque and Arabesque (Grotesk ve Arabesk Öyküler) adlı kitabını piyasaya çıkarttı. Lea & Blanchard firması tarafından piyasaya çıkartılan kitap, Poe’nun başarılı hikayesi The Fall of the House of Usher’ın ününden dolayı satılacağı düşüncesiyle basılmış dahi olsa, firma yazara hiçbir telif hakkı vermediği gibi, Poe’nun kitabın baskısının tükenmesi üzerine yedi ayrı öyküyü daha ekleyerek 2. bir genişletilmiş basım yapma fikrini de kabul etmedi.

1840 yılında kendisine ait The Stylus adlı aylık edebiyat dergisini kaleme almaya başlayan Poe, bir süre bu derginin basım işleri ile uğraştı. 1842 yılında karısı Virginia’nın tüberküloz olduğunu öğrenince iyice yıkılan yazar, kendisini tamamen alkole kaptırdı. Karısının 1847 yılındaki vefatının ardından Richmond kasabasına geri dönen Poe, burada çocukluk yıllarındaki sevgilisi Sarah Elmira ile kısa süreli bir ilişki yaşadı.

Ryan's Inn adlı meyhanede kötü bir halde bulunmasının ardından Baltimore’da bulunan Washington College Hastanesi’ne götürülen Poe, burada dört gün boyunca yaşama tutunmaya çalışmasının ardından 7 Ekim 1849 tarihinde hayata gözlerini yumdu. Ölümüne dair bütün tıbbi kayıtlar kayıp olan yazarın ölüm sebebiyle ilgili halen tartışmalar devam etse de, gerçek sebep asla bilinemedi. Şu anda Mayland Hukuk Okulu’nun sınırları içerisinde kalan ve o zamanki adıyla Westminster Mezarlığı olarak anılan bölgeye gömülen yazar adına ileriki yıllarda bir abide yapıldı. 1875 yılında yapılan abideye bedeninin taşınmasının ardından eski mezarının olduğu yeri işaretlemek için üstünde kuzgun resmi bulunan bir mezartaşı o noktaya yerleştirildi.

Seçme Eserleri

Şiir

"Al Aaraaf"

"Annabel Lee"

"The Bells"

"The City in the Sea"

"The Conqueror Worm"

"A Dream Within a Dream"

"Eldorado"

"Eulalie"

"The Haunted Palace"

"To Helen"

"Lenore"

"Tamerlane"

"The Raven"

"Ulalume"

Hikayeleri

"The Black Cat"

"The Cask of Amontillado"

"A Descent into the Maelström"

"The Facts in the Case of M. Valdemar"

"The Fall of the House of Usher"

"The Gold-Bug"

"Hop-Frog"

"Ligeia"

"The Masque of the Red Death"

"The Murders in the Rue Morgue"

"The Mystery of Marie Rogêt"

"The Oval Portrait"

"The Pit and the Pendulum"

"The Premature Burial"

"The Purloined Letter"

"The System of Doctor Tarr and Professor Fether"

"The Tell-Tale Heart"

JAPON BALIKÇISI

Balık tuttuk yiyen ölür.

Elimize değen ölür.

Bu gemi bir kara tabut,

lumbarından giren ölür.

Balık tuttuk yiyen ölür,

birden değil, ağır ağır,

etleri çürür, dağılır.

Balık tuttuk yiyen ölür.

Elimize değen ölür.

Tuzla, güneşle yıkanan

bu vefalı, bu çalışkan

elimize değen ölür.

Birden değil, ağır ağır,

etleri çürür, dağılır.

Elimize değen ölür...

Badem gözlüm, beni unut.

Bu gemi bir kara tabut,

lumbarından giren ölür.

Üstümüzden geçti bulut.

Badem gözlüm beni unut.

Boynuma sarılma, gülüm,

benden sana geçer ölüm.

Badem gözlüm beni unut.

Bu gemi bir kara tabut.

Badem gözlüm beni unut.

Çürük yumurtadan çürük,

benden yapacağın çocuk.

Bu gemi bir kara tabut.

Bu deniz bir ölü deniz.

İnsanlar ey, nerdesiniz?

Nerdesiniz?

(1956)

15 Ocak 1902'de Selanik'te doğdu. Heybeliada Bahriye Mektebi'ni bitirdi. Hamidiye Kruvazörü'nde güverte subayı iken, sağlık nedeniyle askerlikten ayrıldı, bu arada ilk şiirlerini yayımladı.

1921 başlarında Kurtuluş Savaşı'na katılmak için Anadolu'ya geçti, Bolu'da öğretmen olarak görevlendirildi.

Daha sonra Batum üzerinden Moskova'ya giderek Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi'ne (KUTV) yazıldı. Burada siyasal bilimler ve iktisat okudu.

1924'te yurda döndü. Aydınlık Gazetesinde yayınlanan yazı ve şiirleri yüzünden on beş yıl hapsi istenince yeniden Sovyetler Birliği'ne gitti.

1928 Af Kanunu'ndan yararlanıp tekrar yurda döndü. Resimli Ay dergisinde çalışmaya başladı.

1932'de yeniden dört yıl hapse mahkûm olduysa da, bu kez Onuncu Yıl Affı'ndan yararlandı. Gazetecilik yaptı, film stüdyolarında çalıştı.

1938'de orduyu ve donanmayı isyana teşvik ettiği iddiasıyla 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. Çankırı ve Bursa cezaevlerinde yattı. 1950'de özgürlüğüne kavuştuysa da sürekli olarak izlenmekten kurtulamadı; kitaplarını yayınlatma, oyunlarını oynatma olanağı bulamadı. Askere alınması kararlaştırılınca Romanya üzerinden tekrar Moskova'ya gitti.

1951'de T.C. yurttaşlığından çıkarıldı.

3 Haziran 1963'te bir kalp krizi sonucu yaşama veda etti. Moskova'da Novodeviçye Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Nazım Hikmet Eserleri

Şiir

835 Satır

Jokond ile Si-Ya-U

Varan 3

1+1=1

Sesini Kaybeden Şehir

Benerci Kendini Niçin Öldürdü

Gece Gelen Telgraf

Portreler

Taranta Babu'ya Mektuplar

Kurtuluş Savaşı Destanı

Saat 21-22 Şiirleri

Şu 1941 Yılında

Memleketimden İnsan Manzaraları

Rubailer

Dört Hapishaneden

Yeni Şiirler

İlk Şiirleri

Son Şiirleri

Yatar Bursa Kalesinde

Roman

Kan Konuşmaz

Yeşil Elmalar

Yaşamak Güzel Şey be Kardeşim

Hikaye

Hikayeler

Çeviri Hikayeler

Oyun

Kafatası

Bir Ölü Evi Yahut Merhumun Hanesi

Unutulan Adam

İnek

Ferhat ile Şirin

Enayi

Sabahat

Yusuf ile Menofis

İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu

Mektuplar

Kemal Tahir'e Hapishaneden Mektuplar

Cezaevinden Memet Fuat'a Mektuplar

Bursa Cezaevinden Vâ-Nû'lara Mektuplar

Nâzım'ın Bilinmeyen Mektupları

Pirâye'ye Mektuplar

Yazılar

İt Ürür Kervan Yürür

Alman Faşizmi ve Irkçılığı

Millî Gurur

Sovyet Demokrasisi

Masal

La Fontaine'den Masallar

Sevdalı Bulut

HOŞÇA KALIN

Ölürsem

Açık bırakın balkonu.

Çocuk portakal yer.

(Balkonumdan görürüm onu.)

Orakçı ekin biçer.

(Balkonumdan duyarım onu.)

Ölürsem

Açık bırakın balkonu!

*****************

Federico García Lorca Kimdir?

Federico García Lorca (5 Haziran 1899 – 19 Ağustos 1936) İspanyol şair ve oyun yazarı, aynı zamanda ressam, piyanist ve bestecidir. 27 kuşağının ("Generación del 27") sembol üyelerinden birisidir. İspanya İç Savaşı'nın başlangıcında 38 yaşında iken milliyetçiler tarafından öldürülmüştür.

Yaşamı

1898 yılında, İspanya'nın Granada bölgesindeki Fuente Vaqueros kentinde doğan İspanyol şair Lorca, yüzyılının en büyük iki İspanyol şairinden biri olarak kabul edilir. Lorca'nın başarısında çocukluğunun büyük payı vardır. Granada'nın Fuentevaqueros kasabasında, varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Lorca'nın babası ateşli, canlı, neşeli bir adam; annesi ise sessiz ve ağırbaşlı bir kadındı. 1928'de yazdığı Romancero gitano (Çingene Baladı) ile ün kazanan Lorca, Salvador Dali ile birlikte İspanya'nın çağdaşlaşması için çalışan sanat adamlarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Şiirde, politikada ve ahlak anlayışında modernliğin savunucusu olan Lorca, eşcinsel olması nedeniyle Katolik Kilisesi ile arasının açılmasına neden olur. 1918'de, burjuva sınıfını, yeryüzünü şiirle doldurmuş olan İsa'yı katletmekle suçlayan Lorca, geçtiğimiz günlerde gelmiş geçmiş en başarılı edebiyat eseri seçilen Cervantes'in Don Quixote (Don Kişot)'u bir İsa figürü olarak ele alanlara katılır. Şair kavramını acılar çekmesi gereken bir kimse ile özdeşleştiren Lorca, İsa'nın hem katledilişini kınar, hem de kanının akması gerektiğini ifade eder.

"New York'ta Bir Şair" adlı eserinde Manhattan'ı, cesede doymayan bir mezbahaya benzeten Lorca, "hayvanların can çekişenler için öldürülüşünü" kaleme alarak kafasındaki batı anlayışına yönelik eleştirel yaklaşımlarını göz önüne serer. Lorca ve "Deli" lakaplı Salvador Dali, vücuduna saplanan oklar ile tasvir edilen Katolik Ermişi Aziz Sebastian'ı Aziz Yansızlık olarak yapıtlarında tasvir ederler. Dostlarınca apolitik bir sanatçı olarak nitelenen ve herhangi bir görüşe organik bağlarla bağlanmayan Lorca, yazdığı Yerma ve Bernarda Alba'nın Evi isimli oyunlarda ise Katolik Kilisesi, yükselen Nazizm ve milliyetçilik akımlarına karşı olan tutumunu yansıttı. Giyim kuşamında ve evinin dekorasyonunda ölüm ile özdeşleştirdiği beyaz rengi tercih eden şair, burjuva tarzı zevkler ve milliyetçilik ile çatışan çalışmalar yapmakta ve Franco'cuları masumiyeti katletmekle suçlamaktaydı.

Şiirlerinin yanı sıra tiyatro için yazdığı ve sahnelediği oyunlarla da ünlenen Lorca, eserlerinde hastalık hastalığını ve ölümü üzerine senaryolarını Kanlı Düğün (Blood Wedding, 1935), Yerma (1937) ve şiirlerinde başarı ile yansıtmış; ölüm - yaşam, verimlilik - kısırlık gibi çelişkiler arasındaki inişli çıkışlı çizgiyi başarı ile yakalamıştır.

19 Ağustos 1936'da doğduğu yörede Franco'nun adamları tarafından öldürülen Lorca, uluslararası camiada - özellikle de bir dönem yaşadığı Arjantin'de oldukça büyük bir yas ve öldürülüşüne duyulan tepki ile - alanında idolleşmiş, saygın fakat marjinal bir edebiyat adamı olarak hatırlanmaktadır.

Eserlerinin dünya çapında tanınmasının sebebi Lorca'nın geleneksel İspanyol kültürü ile çağdaş yaşamın sorunlarını içtenlikle işlemiş olmasıdır. Şiirlerindeki yaşama coşkusunu, doğa sevgisini, hüzün dolu duyguları her insan tanır ve kendine yakın bulur.

Lorca'nın sade ve derinlikli şiirleri, geniş kitlelerce kabul görmüştür. Sürrealist bir ressam olan Salvador Dali ve yönetmen Luis Bunuel 'in yakın arkadaşıdır.

Eserleri

Şiir

* Impresiones y paisajes (Impressions and Landscapes, 1918)

* Poema del cante jondo (Poem of Deep Song, 1921)

* Libro de poemas (Book of Poem, 1921)

* Oda a Salvador Dali (Ode to Salvador Dalí, 1926)

* Canción de jinete (Songs, 1927)

* Primer romancero gitano (Gypsy Ballads, 1928)

* Poeta en Nueva York (A Poet in New York, )

* Llanto por Ignacio Sánchez Mejías (Lament for Ignacio Sánchez Mejías, 1935)

* Seis poemas gallegos (Six Galician poems, 1935)

* Diván del Tamarit (The Diván of Tamarit, 1936)

* Sonetos del amor oscuro (Sonnets of Dark Love, 1936)

* Primeras canciones (First Songs, 1936)

Tiyatro

* El maleficio de la mariposa (The Butterfly's Evil Spell, 1919-1920)

* Los Títeres de Cachiporra (The Billy-Club Puppets, 1922-1925)

* Mariana Pineda (1923-1925)

* La zapatera prodigiosa (The Shoemaker's Prodigious Wife, 1926-1930)

* Amor de Don Perlimplín con Belisa en su jardín (The Love of Don Perlimplín, 1928-1933)

* El público (The Public, 1929-1930)

* Así que pasen cinco años (When Five Years Pass, 1931)

* Retablillo de Don Cristóbal (The Puppet Play of Don Cristóbal, 1931)

* Bodas de Sangre (Blood Wedding, 1932) (Kanlı Düğün)

* Yerma (1934)

* Doña Rosita la soltera (Doña Rosita the Spinster, 1935)

* Comedia sin título (Play Without a Title, 1935) (yarım)

* La casa de Bernarda (The House of Bernarda Alba, 19 Haziran 1936)

Kısa Oyunlar

* El paseo de Buster Keaton (Buster Keaton goes for a stroll, 1928)

* La doncella, el marinero y el estudiante (The Maiden, The Sailor and The Student, 1928)

* Quimera (Dream, 1928)

Senaryo

* Viaje a la luna (Trip to the Moon, 1929)

Türkçe'de Federico Garcia Lorca

Seçme Şiirler, Çeviri: Adnan Özer, Yön Yayıncılık, İstanbul

Zambak ve Gölge, Çeviri: Kemal Özer-Gülşah Özer, Yordam Yayınları, İstanbul,1990

Seçilmiş Şiirler, Çeviri: Sabri Altınel, Adam Yayınları, İstanbul, 1996

"Cante Jondo" Şiiri, Çeviri: Sabri Altınel, Adam Yayınları, İstanbul, 1996

Federico Garcia Lorca: Bütün Şiirler (4 kitap), Çeviri: Sait Maden, Çekirdek Yayınlar, İstanbul 1996

Ne Garip Federico Adında Olmak, Çeviri: Erdal Alova, Can Yayınları, İstanbul, 2006

Federico Garcia Lorca Bütün Şiirleri, Çeviri: Erdoğan Alkan, Varlık Yayınları, İstanbul, 2007

Evet Evet

tanrı aşkı yarattığında çoğu insana yaramadı

tanrı köpekleri yarattığında köpeklere yaramadı

tanrı bitkileri yarattığında eh işte idare ederdi

tanrı nefreti yarattığında standart bir hizmete kavuştuk

tanrı beni yarattığında beni yaratmış oldu

tanrı maymunu yarattığında uyuyordu

zürafayı yarattığında sarhoştu

uyuşturucuları yarattığında kafası kıyaktı

ve intiharı yarattığında bunalımdaydı

senin yatakta uzanmış halini yarattığında

ne yaptığını biliyordu

sarhoştu ve kafası kıyaktı

ve sonra dağları ve denizi ve ateşi

aynı anda yarattı

bazı hataları oldu

ama senin yatakta uzanmış halini yarattığında

tüm Kutsal Evren' in üzerine boşaldı.

Charles Bukowski

****************************

Charles Bukowski Kimdir?

Charles Bukowski (16 Ağustos 1920 – 9 Mart 1994), asıl adı Heinrich Karl Bukowski olan Amerikalı yazar ve şair. Yapıtlarında bazen Henry Chinaski ismini de kullanmıştır. Hayatının çoğunu ABD'nin Los Angeles şehrinde geçirmiştir.

Eserlerinde genellikle toplum dışı insanları ve depresyonu konu alması ve alkolizme yakın bir hayat tarzını anlatmasıyla ünlüdür. Bunun nedeni olarak kendisinin bu hayatı yaşaması gösterilebilir. Bukowski’nin yazılarında kendi hayatını yazıp yazmadığı tartışma konusu olmuştur hayranlarının bir kısmı bunları kurguladığını, çoğunluğu ise yaşamadan bu tip kurguları yapmasının mümkün olmayacağını ve o karakterde bir insanın bu hayatı sürmesinin zaten doğal olduğu görüşünü savunmaktadır.

Hayatı

I. Dünya Savaşı'nın sonlarında Almanya'ya askeri hizmet nedeniyle gelen Polonya asıllı Amerikan bir babanın ve terzilikle uğraşan Alman bir annenin çocuğu olan Charles Bukowski 1920 yılında Andernach, Almanya'da doğdu. 2 yaşındayken Los Angeles'a taşındılar. 1929 Krizi sırasında Bukowski'nin babası genelde işsizdi ve Bukowski'ye şiddet uygulardı. Çocukluğunda genelde sessiz ve bu nedenle dikkat çeken yazar bazen çıldırış noktasına geliyor kendinden hiç beklenmedik kabadayılıklar yapıyordu. İlk okul yıllarındandan itibaren korkusuz olan Bukowski kendi yazdığı bir eserinde ilkokul öğretmenine "sevişelim" dediğini söylemektedir. Daha o zamandan nasıl birisi olacağı netlik kazanan Bukowski, Los Angeles Lisesi'nden mezun olduktan sonra sanat, gazetecilik ve edebiyat dersleri aldığı Los Angeles Şehir Üniversitesi'nde 1 yıl okudu.

Yazmaya başladığı günden itibaren yazılarını yayımlanması için dergilere gönderen Bukowski’nin yazıları hep geri gönderilmiştir.

Ancak 24 yaşındayken "Aftermath of a Lenghty Rejection Slip" isimli kısa öyküsü yayımlandı. İki yıl sonra bir başka kısa öyküsü olan "20 Tanks From Kasseldown" isimli eseri yayımlandı. Bukowski yayıncılık yönteminlerinden hayal kırıklığına uğradı ve neredeyse 10 yıllığına yazmayı bıraktı. Hayatının bu bölümünü A.B.D.'yi gezerek, çeşitli işlerde genellikle kısa vadeli çalışarak ve ucuz pansiyonlarda konaklayarak geçirdi. Hayatının diğer bölümlerinde olduğundan daha yoğun bir tempo ile açlık ile boğuşan ve kadınlarla zaman geçiren Bukowski daha sonra bu yıllarını Factotum isimli kitabında da anlatmıştır. Bu dönemde ki işlerinin kısa vadeli olmasının nedeni de düzen tanımaz kişiliği ve alkol bağımlılığındandı. Bukowski babasına olan nefretini onun aksine bir hayat yaşayarak göstermiş ve bir yazısında da bu yüzden bir hiç olmayı seçtiğini söylemiştir. O babasının aksine olduğu gibi görünen ve bir şey olmamayı hedefliyen birisi olarak kazandığı paraya önem vermiyor ve barlarda günü birlik bir hayat sürüyordu. Zengin amerikalı kadınlarla ilişkiye girdiği dönemlerde onlara kaba dahi davransa etkiliyor onların evlerinde yaşamaya başlıyor ama bir türlü o hayata adapte olamayarak eski hayatına geri dönüyordu ki 1969’da da bunu aç kalmayı seçtiğini söyleyerek ispat etmiş oluyor adeta.Ayrıca ömrünün çoğu denilebilinecek kadar kısmını da hipodromlarda gecirmiş ve bundan yazılarında sık sık söz etmiştir. 1950'lerin başında Bukowski, iki yıldan az bir süre A.B.D. Posta İdaresi'nde posta kuryesi olarak çalıştı. 1955'te ölümün ucundan döndüğü alkol komasından dolayı hastaneye kaldırıldı. Taburcu olduktan sonra bir daktilo satın aldı ve şiir yazmaya başladı.1957'de Barbara Fry ile evlendi fakat 1959'da boşandılar. Bukowski, şiir yazmaya ve içki içmeğe devam etti ve sonra Los Angeles'taki postaneye geri döndü. 1965'te hiç evlenmediği Francis Smith'ten bir kızı oldu. 1969'da Black Sparrow Yayınevi'nden ömür boyu 100 dolar maaş teklifini alınca postaneden ayrıldı. Bir mektubunda şöyle bir açıklaması vardı "İki seçenekten birini seçmek zorundaydım: Posta ofisinde kalıp delirmek ya da yazmaya oynayıp açlıktan ölmek. Ben aç kalmayı seçtim." Posta ofisini bırakalı bir ay olmayalı Bukowski Postane ismindeki ilk romanını bitirdi. 1976'da Bukowski, Linda Lee Beighle ile tanıştı. İki yıl sonra birlikte Los Angeles'ta bir liman şehri olan San Pedro'ya taşındılar. Bukowski ve Beighle 1985'te evlendiler.

Bukowski, Pulp romanını henüz bitirdikten sonra 9 Mart 1994'te 73 yaşındayken omurilikten yayılan lösemi sebebiyle San Pedro, Kaliforniya'da öldü. Ölüm töreni budist rahipler tarafından yönetildi.

Bu tip bir hayat yaşadığı için bir çok kez tutuklanmış, dayak yemiş hatta bazı kitaplarında adam öldürdüğünü dahi söylemiş olan Bukowski hayatı, özgün dili ve tarzı ile Amerikan edebiyatına damgasını vurmuş, ülkemizde ise ilk kez Sokak dergisi’nde çıkan öyküleri ile tanınmıştır.

Eserleri

Bukowski’nin şiir ve öykülerinden oluşan toplam 45 kitap bulunmaktadır. Pek çok dile çevirisi olan yazıları birçok dergide de yayımlanmış olan yazarın kitaplarının çevirisi Avi Pardo’ya aittir.

* Kadınlar

Yazarın hayatına giren kadınlardan bahsettiği kült olmuş kitabıdır.

* Sıcak Su Müziği

* Bir Tek Ben miyim Böyle Yaşayan

* Dünyevi Şiirlerin Son Gecesi (2 Cilt)

* Kapalı Bir Kapıdır Cehennem

* Gülün Gölgesinde

* Postane (roman)

Bir dönem çalıştığı postaneden ayrıldıktan sonra yazdığı ilk kitabıdır.

* Pis Moruğun Notları

* Sevimli Bir Aşk Hikayesi

* Sıradan Delilik Öyküleri

* Kendimizde Açtığımız Yaralar

* Sarhoş Çal Piyanoyu, Vurmalı Çalgı Gibi, Parmaklar Biraz Kanamaya Başlayana Dek

Ülkemizde ismi duyulmuş bir şiir kitabıdır. Özgün şiir tarzı ile dikkat çeker.

* Pansiyon Manzumeleri

* Gece Çılgın Ayak Sesleriyle Yırtıldı

* Ölüler Böyle Sever

* Shakespeare Bunu Asla Yapmazdı

Doğum yeri olan Almanya’ya yaptığı ziyaretini düz yazı ve şiirlerle hatta resimlerle anlattığı kitabıdır.

* Güneşe Uzan

Bukowski'nin 9 Mart 1994'teki ölümüne kadar yazmış olduğu mektupları içerir.

* En Kısa Andır Mucize

* Güneş İşte Burdayım

* Kimse Bilmez Ne Çektiğimi

* Kaptan Yemeğe Çıktı ve Tayfalar Gemiyi Ele Geçirdi

* Pulp

* Factotum

Evden kaçtığı dönemde ki hayatını anlattığı kült eserlerinden birisidir. Kendini en iyi anlattığı kitaplarındandır.

* Ekmek Arası

Çocukluğu, lise yıllarını, ailesini vesaireyi anlattığı kült eserlerinden birisidir.

* Kaybedenin Önde Gideni

* Bana Aşkını Getir

* En İyi Adamlar Yalnızken Güçlüdür

* Hollywood

...Yaşamım boyunca, istisnasız hepsi de budalaca işler yapan dar omuzlu insanlar gördüm ve çoğu türdeşlerini şaşkına çevirip ruhları türlü şekilde baştan çıkarırlardı. Eylemlerine gerekçe olarak "ün"ü gösterirler. Onları görünce herkes gibi gülmek istedim ben de; ama böylesine tuhaf bir öykünme olanaksızdı benim için. Keskin ağızlı bir bıçak aldım, dudaklarımın birleştiği yerlerde etimde yaralar açtım. Amacıma ulaştığımı sandım bir an. Kendi elimle yara açtığım bu ağıza baktım aynada! Bir yanılgıydı! İki yaradan akan kan, gerçekten başkalarının gülüşü olup olmadığını anlamama engel oluyordu aslında. Ama, bir süre karşılaştırma yaptıktan sonra, gülüşümün insanların gülüşüne benzemediğini gördüm, yani gülmüyordum ben, gülüşüm yoktu benim. Çirkin suratlı, gözleri karanlık gözevlerine gömülmüş insanlar gördüm; kayanın sertliğini, dökme çeliğin katılığını, köpekbalığının kan dökücülüğünü, gençliğin küstahlığını, canilerin mantıksız öfkesini, ikiyüzlülerin ihanetlerini, en olağanüstü oyuncuları, rahiplerin kişilik gücünü ve dışardan bakınca en içe kapalı, dünyaların ve göklerin en soğuk yaratıklarını aşıp geride bırakmışlardı; ahlakçılar bitkin düşmüştü, yüreklerindekini görmeye, tanrının amansız öfkesini başlarına yağdırmaya çalışırken. Hepsini bir arada gördüm; kimi zaman, belki de bir cehennem cini tarafından kışkırtılmış, dondurucu bir sessizlikte gözlerine hem yakıcı hem kinli bir pişmanlık acısı sıvanmış durumda, annesine daha şimdiden başkaldıran bir çocuk benzeri en sıkı yumruklarını havaya kaldırdıklarını, bağırlarının gizlediği o alabildiğine adaletsiz ve dehşet yüklü, tutkulu ve düşman düşüncelerini ortaya çıkarma yürekliliğini gösteremediklerini ve bağışlayıcı tanrıyı merhametten kederlendirdiklerini gördüm; kimi zaman, günün her anında, yediden yetmişe insanlara, soluk alan her şeye, kendilerine ve tanrıya karşı mantıksız ve akıl almaz lanetler yağdırırlarken, kadınları ve çocukları kötü yola düşürürlerken, vücudun edep yerlerini kirletirlerken gördüm onları. O zaman, sularını yükseltir deniz, tekneleri dipsiz derinliklerinde yutar; kasırgalar ve depremler yerle bir ederdi evleri; veba, türlü türlü hastalıklar kırıp geçirirdi ailelerini. Ama insanlar anlamaz bunları. Yeryüzündeki davranışları yüzünden utançtan kızarırken, sararırken de gördüm onları; ama pek ender. Kasırgaların kız kardeşi fırtınalar; güzelliğini kabul etmediğim mavi gökkubbe; yüreğimin imgesi ikiyüzlü deniz; bağrı gizemli dünya; öteki gezegenlerin halkları; bütün evren; onu cömertçe yaratan tanrı, sana yakarıyorum: İyi bir insan göster bana!.. Lütfen on katına çıkarsın doğal güçlerimi; çünkü, bu canavarı görünce şaşkınlıktan ölebilirim: Daha azı için bile ölünebilir....

Maldoror'un Şarkıları, Comte de Lautréamont (Şiir - Kısmi)

Çev: Özdemir İnce

******************

Comte de Lautréamont Kimdir?

Comte de Lautréamont gerçek adı Isidore Lucien Ducasse'dır. (4 Nisan 1846 Uruguay - 24 Kasım 1870 Paris) Fransız şair.

Hakkında çok az şey bilinen Isidore Ducasse'ın takma adı Comte de Lautrémont'tur. 4 Nisan 1846'da Uruguay Montevideo'da doğdu. Babası Fransız konsolosluğunda görevli bir memurdu. Annesi, Lautrémont 18 aylıkken öldü, intihar ettiği konusunda şüpheler vardır. Uruguay'da geçirdiği gençlik dönemi bir sır halinde kaldı. İç savaşın ve koleranın patlak vermesiyle; 10 yaşındayken okulunu bitirmesi için babası tarafından Fransa Tarbes'e gönderildi.

Tarbes ve Pau'da; kibirli, somurtkan ve içedönük kimse olarak görüldü. Okulda Latin ve matematik derslerindeki başarısızlığını, edebiyata olan ilgisiyle ve başarısıyla telafi etti. Ayrıca biyolojiyle de yakından ilgilidir. Bu bilgisini de Maldoror'un Şarkıları'nda çokça kullanmıştır.

19 yaşında, okulu bitirdikten sonra, Ducasse'nin, yolculuklar yaptığı konusunda düşünceler vardır. Bu yolculukların muhtemelen Uruguay'da olan babasına veya edebi temaslar yapmak için Fransa Bordeux'ya olduğu tahmin edilir. 1867 veya 1868'de, hiçbir kayıt belgesinin bulunmamasına rağmen Paris'te politeknik veya maden okulunda okuduğu tahmin edilir.