Gerard De Nerval...

Fransız şair ve yazar Gérard de Nerval, Sembolizm (Simgecilik) ve Sürrealizm'i

(Gerçeküstücülük) etkilemiş, çağdaş Fransız şiirinin hazırlayıcılarından olmuştur.

22 Mayıs 1808'de Paris'te doğdu, 26 Ocak 1855'te aynı kentte öldü. Asıl adı

Gérard de Labrunie'dir. Annesinin, Nerval çok küçük yaşta iken ölmesi ve

babasının orduda görevli olması nedeniyle büyükbabasının yanında büyüdü.

1820'de, babasının dönmesi üzerine Paris'e gitti ve Collège de Charlemagne'a girdi.

O dönemin genç Romantiklerinden ve sonradan Parnasçı şiir akımının

kurucularından Théophile Gautier ile burada tanıştı. Genç yaşta Alman Romantik

edebiyatına ilgi duydu. Yirmi yaşında Faust'u çevirdi, bu çeviri Goethe'nin

beğenisini kazandı ve Paris'in edebiyat çevrelerine girmesini sağladı.

1830'larda Gautier ve Pétrus Borel gibi şairlerin öncülüğündeki genç Romantik

şairler çevresine katıldı. Büyükbabasından kalan miras sayesinde yurt dışında

birçok ülkeyi gezdi. 1836'da tiyatro oyuncusu Jenny Colon'la tanıştı, âşık oldu.

Colon bir başkasıyla evlendi ve kısa bir süre sonra da öldü. Nerval için bir düş-kişiye

dönüşen Colon, yapıtlarını önemli ölçüde etkiledi.

1841'den başlayarak ruh sağlığı giderek bozulmaya başladı, birçok kez akıl

hastanesinde tedavi gördü. 1842'de Mısır, Suriye, Lübnan ve Türkiye'yi

kapsayan bir Doğu yolculuğuna çıktı. Yolculuk dönüşü Voyage en Orient

(Doğu'ya Yolculuk)'i yazdı, bu kitap bir seyahatname olmanın yanı sıra

Nerval'in ruhsal yolcuğunu ve arayışlarını da yansıtır. Yolculuk dönüşü

ruh sağlığı yine bozuldu, 1855'te, akıl hastanesinden çıktıktan bir süre sonra,

cesedi, Paris'te bir sokak lambası direğinde asılı olarak bulundu.

............................

EL DESDICHADO

Garibim,yaslıyım, yok derdime çare bulan,

Kalesi elden gitmiş Aquitaine'li beyim ben:

Bir tek yıldızım söndü, darmadağın sazımdan

Karasevda'nın kara güneşidir akseden.

O mezar gecesinden, ey tesellim bir zaman,

Pausilippe'i, İtalyan denizini ver geri,

Ve o çiçeği, dertli gönlüme merhem olan,

Çardakta asmalarla sarmaş dolaş gülleri.

Phoibos, Amor muyum?... Lusignan mı, Biron mu?

Kraliçenin öptüğü alnım hâlâ kırmızı;

Mestolmuşum mağarada yüzüyorken su kızı...

İki kere muzaffer, aşmışım Acheron'u:

Orphée gibi duyurmuş sazımın her kirişi

Kâh bir peri çığlığı, kâh bir kız iç çekişi.

Gérard De NERVAL

Çeviren: Afif OBAY

FANTAZYA

Bir hava bilirim, dünyalara değişmem:

Bütün Rossini, Mozart, Weber sizin olsun.

Çok eski bir hava, ağır, hazin, muhteşem;

Yalnız ben duyarım onda ne varsa füsun!

Ne zaman o havayı dinliyecek olsam

Ruhum gençleşiverir birden iki asır.

Onüçüncü Louis devridir, vakit akşam!

Batan günle sararmış bir yamaç uzanır.

Camları kızıla çalan renklerle yanar,

Kiremitten bir şato, köşeleri taştan.

Etrafı çepçevre bağlar, bahçeler, parklar;

Bir dere akıyor çiçekler arasından.

Kömür gözlü bir kumral en üst pencerede;

Eskidir geçmiş zaman esvapları eski.

Görmüşlüğüm var bu kadın, ama nerde?

Hatırlıyorum, başka bir hayatta belki!

Gérard De NERVAL

Çeviren: Cahit Sıtkı TARANCI

HORUS

Tanrı Kneph sarsıyordu evreni titreyerek:

Ana İsis, o zaman doğruldu yatağından,

Baktı şöyle yabani kocasına bir zaman,

Ve parladı öfkesi yeşil gözlerinde pek.

"Bakın, dedi ana, densiz yaşlı, uyuyor pek,

Bütün kışları dünyanın geçmiş onun omuzundan,

Tutun ayağını, görmeyin gözünü aman,

Volkanlar tanrısı, kışlar kralı bu, gerçek!

Savuşup gitti kartal, düşüncem dedi bana,

Onun için sarındım Cybèle'in fistanına...

Pek sevilen oğlu bu Hermes'le Osiris'in."

Gitti tanrıça yaldızlı sedefi üstünde,

Denizler gönderdi o cânım gölgesini de,

Pul pul donandı gökler kuşağıyla İris'in.

Gérard De NERVAL

Çeviren: Abdullah Rıza ERGÜVEN

İLK SEVGİLİLER

Nerde bizi seven kızlar?

Hepsi kara topraklarda.

Daha şen daha gamsızlar;

Daha güzel bir diyarda.

Meleklerle beraberler,

Mavi semanın dibinde;

Meryem Ana'yı öğerler;

Coşkun ilâhilerinde.

Sen ey bembeyaz nişanlı!

Baharındaki bakire.

Sararmış, garip sevdalı,

Verip kendini kedere.

Gözlerimizde bir derin

Ebediyet vardı gülen.

Sönmüş ışıkları yerin,

Yanın göklerde yeniden.

Gérard De NERVAL

Çevirenler: S. EYÜBOĞLU- Orhan Veli KANIK

............................

Düş Gezgini Gerard de Nerval Yaşamı Sanatı Yapıtları, Hazırlayan ve çeviren: Erdoğan Alkan,

Broy Yayınları, İstanbul, 1994

Küçük Aylaklık Şatoları, Çeviren: Erdoğan Alkan, Varlık Yayınları, İstanbul, 2005