Türkçe'nin Unutulmuş Sözcükleri

Karaman, Selçuklu döneminden kalan Türkçe sözcüklerin kullanıldığı bir yer. Karaman, Türkçe'nin Anadolu'da resmi dil ilan edildiği ilk şehir.

Türkçe'nin nereden nereye geldiğini anlamak için, Karaman'da hâlâ kullanılan sözcükler önemini koruyor:

Batbat; ördek. Attırmak; at sürmek. Cıllık; oyun bozan. Cula; karga. Cunguldak; bir çeşit tahterevalli: Çağ; foseptik çukuru. Cozutmak; dağıtmak. Cızbüzzük; her şeyden incinen, alınan. Devramber; ayçiçeği. Fişkele; salyangoz. Goma; durma. Sındı; makas. Vadıl; salak."

Karaman sözcükleri

ALAYA: Siyah ve kokulu üzüme verilen ad.

ALAVURT: Kabaktan yapılmış su kabı

ALENGİRLİ: Tutarsız

AKDİMBİT: Beyaz erken olan üzüme verilen ad

ANDIK: Sırtlan

ANDIZ: Ardıç cinsinden, pekmez yapmakta kullanılan bir ağaç

ANĞ: Tarla ve bahçelerde sınır çizgisi

ANKEBUT: Uykuda sıkıntı verdiğine inanılan bir varlık

ANŞIRTMAK: Hissettirmek, duyurmak

ATTIRMAK: At sürmek

AŞENE: Mutfak

AVAİT: Düğünlerde toplanan para ve yiyecek

AVAR: Sebzelerin ekildiği yer

BAMBIL: Büyük cins arı

BATBAT: Ördek

BELERTMEK: Gözlerini alabildiğine açmak

BEKEMEK: Kapamak

BEKERE: Makara

BITIRAK: Diken

BİLLİ: Çocukların oyunda kullandığı değnek

BÖĞEMEK: Suyun önünü kapamak

BÖĞENEK: Önü kapalı su

BUĞURSAMAK: Önemsemek

BUĞUZLANMAK: Kinlenmek

BUHARE: Baca

BUNAR: Pınar

BURTAZAN: Fitneci, karıştırıcı

BÜZGÜLÜ: İri taneli, ala-siyah üzüm

CIBARMAK: Kabarmak

CILGA: İnce yol,patika

CILGISIZ: Hayırsız

CILLIK: Oyun bozan

CILLIMAK: Oyun bozmak

CILK: Bozuk

CIPKI: İnce sopa

CIRMALAMAK: Tırmalamak

CİDAV: Gözü açık

CIZBÜZZÜK: Her şeyden incinen

CONCALAZ: Kaygısız

COZUTMAK:Saçmalamak

CULA: Karga

CUNGULDAK: Bir çeşit tahteravalli

CURRUK: Islak, su gibi

CÜLEPE: Küçük

ÇAĞ: Evlerde pis suların aktığı çukur

ÇAL: Fundalıklı yer

ÇEĞELİ: Kıl keçi hastalığı

ÇEMBER: Başörtüsü

ÇENET: Bir bütünün iki parçasından biri

ÇENİLEMEK: Çok konuşmak

ÇINGIL: Üzüm salkımının bir parçası

ÇITLIK: Menengiş

ÇİTLEK: Ayçiçeği

ÇİMMEK: Yıkanmak

ÇİNGİL: Küçük bakır kova

ÇİTİL: Ufak, bakırdan yapılmış, yoğurt konan kap

ÇİRLİ: Düğün yemeği

ÇÖDÜRMEK: İşemek

ÇÖĞÜR: Diken

ÇÖĞÜTMEK: Özürlü insanın oturuşu

ÇÖKÜR: Küçük kazma

ÇÖLTE: Küçük kazma

ÇÖMÜŞMEK: Diz üstü oturmak

DAFLAMAK, DAYFALMAK: Sıkılmak

DAMKALDIRAN: Sırtlan

DEBİT: Kızıl üzüm

DEĞİRMİ: Bir en ve uzunluğun iki katı

DEPME: Kıldan dokunan pantalon

DEVRAMBER: Ayçiçeği

DIKIM: Lokma

DINILAMAK: Kendinden geçip uyumak

DİNELMEK: Ayakta durmak

DİNGİLDEMEK: Hoplamak, zıplamak

DİNİZ: Sakin

DUTTURMAK: İşemek

DUTU: Kız evinden oğlan evine götürülen, içinde altın ve lokum bulunan bohça

DUVAK: Üşütme ile ilgili hastalıklarda kullanılan tuğla

EGEL: Getir

EĞE: Karın boşluğu

ELGANEM: Uysal, elinden iş gelmeyen, koyun gibi

EMSİZ: Beceriksiz

ENDEĞİRDE: Hemen orada

EPELEME: Serpme

ESEBALI: Dayanıklı üzüm

ESİRANI: Hamur ayırmakta kullanılan, ucu geniş demir

FAŞALAKLI: Ortalığı velveleye veren

FELİK: Manevela demiri

FENİLEMEK: Şaşırmak

FENİKMEK: Başı dönmek

FICITMAK: Atmak

FIŞKI: Hayvan pisliği

FIYMAK: Kaçmak

FİRASETLİ: Düşünceli

FİREK: Domates

FİŞKELE: Salyangoz

FİŞLEMEK: Tanelere ayırmak

FOŞALMAK: Boşalmak

GALGUDURUM: Karmakarışık

GAFAKOÇANI: Nüfus cüzdanı

GARAGASPANE: Açıkça

GATIR: Topaç

GAVARA: Bal peteği

GAVLAMAK: Kabarmak, esas parçadan ayrılmak

GAVUK: İşlenen iplik

GAYKILMAK: Bir tarafa yatmak

GAYMAK: Yığmak

GEÇİNCEME: Geçinme

GELİNCE: Kaynana

GELLABA: Yenge

GEN: Hiç sürülmemiş arazi, otlak

GERİ: Büyük çuval

GEYREK: Korkuluk

GEYSİ: Giysi

GEYSUNAK: Genel çamaşır yıkanan yer

GIĞALAK: Koyun, keçi pisliği

GINCIFIRLI: Süslü

GIVIZ: Buğdayın işlenemeyen, işe yaramayan kısmı

GIYADE: Hafif aralık

GIYNAŞ: Gözü kapalı olan

GİYREK: Korkuluk

GOMA: Durma

GORA: Anahtar

GOSBATAR: Son derece kendine güvenli

GÖCER: Tarlada, kenarda çalışan işçi. Çoban

GÖMBELEK: Kelebek

GÖTCEK: Tahtadan yapılmış oturak

GÖVLEK: Tahta kova

GÖZ: Çürük

GÖZER: İri gözenekli kalbur

GUBARMAK: Gururlanmak, kibirlenmek

GUBUZ: Yüksekten atan, palavracı

GUMPİR: Patates

GUNNAMAK: Doğurmak

GURTLANMAK: Kıskanmak

GUŞANE: İki kulplu tencere

GUYNU: İçinden pazarlıklı

GÜCÜMEK: Beceriksiz

GÜMEN: Deneme

GÜNSÜ: Pekmezlik üzüm

HALAZ: Alev

HALBÜSEM: Halbuki

HAKIYETSİZ: Kıymet bilmez

HARAR: Büyük çuval

HARENİ: Küçük kazan

HAYIFLANMAK: Üzülmek, sıkıntılanmak

HAYLULU: Serseri

HAYTA: Yaramaz

HAYU: Bir çeşit ünlem

HECALET: Çekinme

HELKE: Kova

HINAZAR: Kötü düşünen

HIRTLAK: Olmamış kavun

HİNDİ: Şimdi

HORA: Ora

HOYUNU: Bundan böyle

HÜLLİYET: Mücevher

HÜMERMEK: Kabarmak, yiğitlik gösterisinde bulunmak

HÜRRİYET: Beyaz başörtüsü

ICCAK: Hamam

IĞALAMA: Yavaş hareket etme

IĞIRAĞIR: Lafı geveleme

IMZIMAK: Tadı kaçmak

INCIK: Fazla hassas

İĞSİ: Ucu yanmış odun

İHİCİK: İşte

İLİBİCCE: Yemeği pişirilen, genellikle yol kenarlarında yetişen dikenli bir bitki

İNEZ: Az

İNİ: Gelinin kocasının erkek kardeşine verdiği isim

İRİŞKİ: Sucuk içi

İSBİTİREN: Çabuk dökülen, ince kabuklu üzüm

İŞDANACIK: İşte

İŞKİLLİ: Kuşkulu

KAKLIK: Kaya oluklarında biriken su

KELETE: Uyuz

KELEŞ: Güzel

KEMRE: Tabaka, kat

KEPİR: Gözü kapalı

KESAT: Az

KIRI: Eşek yavrusu

KİTİMEK: İşini bitirmek, öldürmek

KÖFTİ: Pekmezle yapılan tatlı

KÖMBE: Fırın ekmeği

KÖSEMOR: Gelişmemiş buğday tanesi

KÖSÜLMEK: Yayılmak

KÜLÇE: Fırın ekmeği

KÜNCÜ: Susam

KÜSKÜ: Sürgü

KÜSSÜK: Sürgü

LİNGİRDEMEK: Sallanmak

LORU: Obur

MAYALI: Tandırda pişirilen bir çeşit ekmek

MALAMAT: Etrafa yaymak

MARDAVAL: Deli üzüm

MAYIŞMAK: Uyuşuk olma

MEH: Buyur, anlamında bir söz

MEYANE: Yağda kavrulan un

MEYMENE MESMENE: Açıkça

MIRRIK: Surat

MISIRGA: Hindi

MISMIL: İyi

MIYMINTI: Yapışkan, hoşlanılmayan kimse

MİLİZ: Arı

MUCUDU: Uyuz

MÜDARESİZ: Hiç kimseye ihtiyacı olmayan

MÜZEVİR: Laf getirip götüren

NATIRA: Bünye

OLÇUMLU: Kendini beğenmiş

OTBELİ: Ateş küreği

ÖDÜSITMAK: Çok korkmak

ÖRÜDURMAK: Ayağa kalkmak, hazır olmak

ÖTEĞEN: Önceki gün

ÖTÜREK: İshal

PARÇ: Su bardağı

PATAK: Dayak

PİNÇİK: Küçük parça

PORTMAK: Ürkmek

POYTURMAK: Ürkmek

PÜRÇ: Çok sayıda uç

RAFIK: Arkadaş, dost

SADALAMAK: Ne söylediğini bilmemek

SAFA: Su bardağı

SATLICAN: Karın ağrısı hastalığı

SAYADİNBİT: Az sulu kuru üzüm

SANAKA: Örnek verme

SEĞİRTMEK: Koşmak

SEKALTI: Salon

SENDEFİ: Ahmak

SENİT: Hamur tahtası

SEYİM: Hisse

SINDI: Makas

SINIK: Kemik

SINIKÇI: Kırık-çıkıkla uğraşan kişi

SIRACALI: Öfkeli

SIRSIL: Yapışkan

SITKIYI IYIRMAK: Ümit kesmek

SIYGIÇ: Kemikli kavrulmuş et

SİĞECEN: İçinden pazarlıklı

SİTİL: Yoğurt konulan bakır kap

SİNGİL: Uyuşuk

SOBUTSUZ: Sebatsız

SOMAT: Sofrabezi

SÖDELEMEK: Derlenip, toparlanmak

SÜMEYE: Boşuna

ŞALGACI: Gereksiz, boş

ŞEPİT: Yufka ekmeği

ŞEPİLDEK: Etin iyi olmayan kısmı

ŞERPENEK: Gevşek

ŞIRAHNA: Üzüm çiğnenen yer

ŞIRKIT: Göz çapağı

ŞİNİK: Buğday ölçeği

ŞİRNEMEK: Karşı gelmek

ŞİRPİK: Göz çapağı

TAFRA: Sinir

TANLAMAK: Alay etmek

TAPAN: Su içmek için oyulan ağaç

TAPTUP: Mayasız ekmek

TELLİK: Takke

TEM: Şeytan çarpığı

TEYİN: Sincap

TEZİLEMEK: Yolunu kaybetmek

TIKI: Yayık

TOKAT: Bakır yoğurt kabı

TOKUÇ: Ağaçtan yapılan, çamaşır yıkamakta kullanılan araç

TUNCUKMAN: Garip hareketlerde bulunan

TUNUŞMAK: Kaybolmak, yerinden ayrılmak

URUP: Bir ölçü aleti.

ÜĞÜTLEMEK: Ayıklamak, ayırmak

ÜLÜBÜ: Fasulye

VADIL: Salak

YAFTA: Kura ile bölüşmek

YAĞIR: Kirli

YAĞLIK: Büyük mendil

YAĞRIK: Kirli

YANFİRİ: Yanyan

YANNIK: Tuluk

YERLİ: Tamamen

YİRKELEŞMEK: Kötülüğüne uğraşmak

YOĞŞUMAK: Usanmak

YOYMAK: İsraf etmek

YUNMAK: Yıkanmak

ZAHIM: İltihap

ZAMBIR: Büyükarı

ZERLETMEK: Eşek anırtmak

ZIRINCIK: Tadı kaçmak

ZIYLAK: Kaygan

bunların bazılarını anneannemden duymuştum ve şu anda biz de kullanıyoruz

ganara anlamı ne_?

hiçbirini duymamıştım.. cıkcık..

bir bildiğim halaz ve pinçiktir onlarda zaten günlük yaşamımızda kullanılır.. aslında bir cümle yerine bir kelimeyle bunları öğrenerek hayatımızı kolaylaştırabiliriz, keşke bunun için çalışmalar yapılsa..

ben cozutmak, attırmak bide andıcı biliyodum diğerlerini bilmiyorum.

birilerinin dilimizi hatırlaması güzel.böyle diyorum ama bende sadece cozutmakı biliyorum sağol paylaştığın için..

Cıllık,Cozutmak,Devramber,AVAR,BITIRAK,FICITMAK,ÇİTLEK,DIKIM dinelmek,gumpir.göcer ŞEPİT ,fıymak,firek,mayalı, tokucak:D:D bunlar yoğunluklu kullanılanlar ırahatsız ,ıramazan ilan gibisinden kullanımlarda var