Antidepresanlar

Yrd. Doç. Dr. Selçuk Aslan (V. Dönem Stajer Dr. Ders notları)

Depresyon tedavisinde kullanılan antidepresan ilaçlar kimyasal yapılarına ya da etki düzeneklerine göre sınıflandırılırlar. Antidepresan ilaçlar erken dönem etkileriyle sinaptik değişiklikler ve uzun dönem etkileriyle de reseptörler üzerinde değişiklik yaparlar. Antidepresanların çoğunluğu b-adrenerjik ve 5-HT2 reseptörleri üzerinde down-regülasyon yaparlar.

Antidepresan ilaçların uygun kullanımı hastaların en az % 60-70'inde klinik düzelme sağlar. Etkinin tam başlangıcı birkaç haftalık süreyi gerektirir. Antidepresanlar genellikle benzer etkinliğe sahipken güvenlik ve yan etki profilleri bakımından farklılık gösterirler. Yan etkilerin çoğunluğu değişik nörotransmitter sistemler üzerindeki etkilerine bağlıdır. Antidepresan ilaç seçiminde sedatif etki, antikolinerjik etki, kardiyak fonksiyon üzerine etkisi, aşırı doz durumunda toksisite etkisi göz önünde bulundurulmalıdır. Antidepresan ilaçların etkin uygulanması doğru tanı ile başlar. İlaç seçiminde hastanın genel tıbbi durumu da göz önünde bulundurularak en az risk ve en iyi yan etki profiline sahip bir seçim yapılmalıdır. Depresyon tanısı ve ilaç seçiminden sonra, ilacın yeterli dozda kullanımı çok önemlidir. Çoğu olguda, en az 150-200 mg/g imipramin eşdeğeri doz gereklidir. Hastanın hangi tip ilaca daha iyi yanıt vereceği önceden tahmin edilemez. Major depresyon olgularında, bütün ilaçlar eşit olarak etkili görülmektedir. İlaç seçiminden sonra hekim, doz, kullanım süresi ve alternatif tedavi yöntemlerini de içeren bir plan hazırlamalıdır.

Başlangıç dozu düşük tutulabilir, amaç ilaca karşı olan toleransa karar vermek ve başlangıçtaki yan etki riskini en aza indirmektir. Akut dönemde yetersiz doz ilaç verilmesi tedavinin başarısızlığında en genel nedendir. Sürdürme tedavisi riskin yüksek olduğu dönem için (semptomatik iyileşmenin başlangıcından itibaren 6-9 ay) hastalığın tekrarlamasını önlemek açısından yararlıdır. En az 6-9 aylık tedavi süresi ve bu dönemde terapötik dozun uygulanması önerilmektedir. Depresyon tedavisi sırasında her zaman bu ilaçların hastalar tarafından özkıyım amacıyla kullanılması riski vardır. Özellikle trisiklik, heterosiklik bileşiklerin yüksek dozlarda ölümcül kardiyak yan etkileri vardır. Özkıyım riskinin yüksek olduğu ve hastanın hastaneye yatırılmasının mümkün olmadığı durumlarda, SSRI’lar, venlafaksin veya nefazadon gibi, yüksek dozda alınması durumlarında, görece güvenlirliği olan ilaçlar tercih edilmelidir. Antidepresan sürdürme tedaviının ani kesilmesi relaps, kesilme belirtileri ve hipomaniyi de içeren sonuçlara yol açabilir. Kesilme sendromu riskinden kaçınmak amacıyla ilacın aşamalı olarak kesilmesi gerekmektedir. Antidepresanların etkinlik ve etkilerinin başlaması açısından farkları yoktur. Bazıları yüksek dozda daha toksik ve yan etkileri daha fazladır.

Antidepresanların Klinik Kullanımları

· Duygudurum bozuklukları (major depresyon, BAB-depresif tip,distimi, siklotimi, organik affektif bozukluklar)

· Anksiyete bozuklukları (panik bozukluk, OKB, YAB, fobik bozukluklar, PTSB)

· Yeme Bozuklukları

· Uyku bozuklukları (insomnia, somnambulism, gece terörü, narkolepsi, katalepsi, uyku apnesi, enürezis)

· Çocuklarda DEHB

· Ağrı sendromları (nöropatik ağrılar, başağrısı, migren)

Antidepresanların Tarihsel Gelişimi

1957-1970 TSA (Trisiklik antidepresanlar): İmipramin, amitriptilin, klomipramin

MAOI (Monoaminoksidaz inhibitörleri): Fenelzin, ipraniazid,

1970-1980 NARI (NA geri alım inhibitörleri): Maprotilin, nomifensin, viloksazin

1980-1990 SSRI (Selektif 5-HT geri alım inhibitörleri): Fluoksetin, paroksetin

1990-2000 RIMA (Reversible monoaminoksidaz inhibitörleri): Moklobemid

SNRI (5-HT, NA geri alım inhibitörleri): Venlafaksin

NASSA (NA ve spesifik serotonerjik antidepresan): Mirtazepin

SDARI (Spesifik dopamin geri alım inhibitörleri): Amineptin

Diğerleri: Tianeptin, Trazodon

Antidepresanların Yapısal Sınıflaması

Unisiklikler: Bupropion, reboksetin, fluoksetin, nefazodon, fluvoksamin, venlafaksin, milnasipran

Bisiklikler: Viloksazin, sitalopram, sertralin, nomifensin, paroksetin, trazodon

Trisiklikler: imipramin, amitriptilin, doksepin, trimipramin, klomipramin, desipramin, protriptilin, nortriptilin, opipramol, amoksapin, amineptin, tianeptin

Tetrasiklikler: mianserin, mirtazepin, maprotilin

eline saglık cok uyusukluk yapıo be etkısız oldugu ortaya cıktı gecenlerde ama ıyı kı placebo etkısı var :D:D

güzel paylaşım..teşekkürler..bu konuda bilgilendirlmesi önemli bence.. antidepresan ilaçlarına çok ciddi bi durum olmadığı takdirde kullanılmasına karşıyım ..

Rica ederim teşekkürler Selçuk Aslan a : )

Her türlü nörokimyasal inanılmaz zararlıdır...Tüm antidepresanlar maksatlı üretilmektedir,anlayabilene...

ne işe yarar ki bunlar.....bi insan uyuyarak problemlerinden nasıl kurtulsun...sersem sersem dolansan nolur ya pufff :/