Eski Yunan Mitolojisinde Kadın İmgesi

Tanrıların insanlarla ve diğer tanrılarla olan ilişkileri yunan mitolojisinin konularını oluşturmaktadır. Yunan mitolojisine göre tanrılar tıpkı insanlar gibi yaşıyorlardı. Tanrıların fiziksel olarak insan şeklinde olmaları ve insanlar gibi yaşamalarından dolayı insanlar tanrılardan fazla korkmuyorlardı. İnsanlar ve tanrılar arasındaki tek fark, tanrıların ölümsüz insanların ise ölümlü olmalarıydı.Yunan mitolojisine göre başlangıçta kadınlar yoktu, toplumda sadece erkekler vardı. Prometheus’un gizlice ateşi çalıp insanlara vermesine baş tanrı Zeus çok sinirlenir ve bu topluma bir ceza vermek ister. Erkeklerden oluşan bu toplumu cezalandırmak için Zeus kadını yaratmaya karar verir. Bu kadını yaratırken her bir tanrıçadan değişik özellikleri alıp yarattığı kadına yükler. Zeus’un yarattığı bu ilk kadın Pandora’dır. Zeus Pandora’yı dünyaya gönderirken ona bir kutu armağan eder ve bu kutuyu kesinlikle açmamasını söyler. Ancak Pandora merakına yenik düşer ve bu kutuyu açar. Kutunun içindeki kötülükler, hastalıklar, keder, korku vs. dünyaya yayılmaya başlar. Pandora bunu fark eder ve hemen kutunun ağzını kapatır. Ancak kutunun içindeki bütün kötülükler dışarı çıkmıştır, kutuda kalan tek şey ise ümittir.Yukarıda kısaca değindiğimiz bu kadının ilk yaratılış öyküsünden de anlaşılacağı üzere, kadın cezalandırma aracı olarak yaratılmıştır. Yani Zeus kadını kötülüklerle birlikte dünyaya göndererek insanlardan intikam almıştır.Tanrıçalardan birkaç örnek verirsek, Gaia toprak tanrıçasıdır ve bütüntanrıların, soylarının çıktığı ilk tanrıçadır. Afrodit (Aphrodite)aşk ve güzelliği simgeler. Hera baş tanrıçadır ve kötülükler yapar. Metis, bilgelik tanrıçası ve Ate hata ve günah tanrıçasıdır. Yani kadın hem çok istenen bir varlıktır hem de istenmeyen aşağılanan bir varlıktır.

"Eski yunan mitolojisine göre, Prometheus'un ateşi çalmasından önce ölümlü kadınlar yoktu. Tanrıların erkeğe ve insanlığa vereceği ceza olarak tasarlanan Pandora (kutulu hatun) öncesinde dünya sadece ölümlü erkeklerin olduğu bir yer olarak düşünülürdü.

Prometheus'a sinirlenen Zeus ve tanrılar, Pandora'yı yaratır ve Pandora’yı dünyaya gönderirken ona bir kutu armağan eder ve bu kutuyu kesinlikle açmamasını söyler, lakin düşünemediği bir şey vardır; bir kadına açmamasını söylemek açması için yalvarmakla eşanlamlıdır.

Ancak Pandora merakına yenik düşer ve bu kutuyu açar. Kutunun içindeki kötülükler, hastalıklar, keder, korku vs. Dünya'ya yayılmaya başlar. Pandora bunu fark eder ve hemen kutunun ağzını kapatır. Ancak kutunun içindeki bütün kötülükler dışarı çıkmıştır, kutuda kalan tek şey ise ümittir."

Pandora'nın yaratılış mitosundan da anlaşılacağı üzere, eski yunan mitolojisinde kadının ilk yaratılma amacı bir tür cezadır. Tanrılar kadını kötülüklerle birlikte dünyaya göndererek insanlardan intikam almıştır.

Eski Yunan Mitolojisine ve mitoslara baktığımızda, epey kafalarının karışık olduğunu, tezatlıklarla dolu olduklarını görüyoruz.

Pek çok hikayede kadın ikinci sınıf bir yaratık, baş belasıdır; bir taraftan yaşamın , güzelliğin kaynağı olarak görülürken diğer taraftan hırsın, kötülüğün, şehvetin de kaynağıdır.

Eski bir yunan atasözü der ki ;

''“whenever you see a woman in the street, you’d better ask yourself whose grandmother she is,not whose wife or daughter!” .

(sokakta,caddede bir kadın görürsen kendine sorman gereken bunun kimin ninesi olduğudur,kimin karısı ya da kızı değil!)

Eski yunan mitolojisindeki tanrıçalara baktığımızda da aynı tezatlık göze çarpmakta;

Gaia, Toprak Tanrıçasıdır ve bütün tanrıların soylarının çıktığı ilk tanrıçadır, hayat verir.

Afrodit, aşk ve güzelliği simgeler.

Hera baş tanrıçadır ve kötülükler yapar, kendisini sıkça aldatan çapkın baş tanrı Zeus'un kabusudur.

Metis, bilgelik tanrıçası ve ate (tanrıtanımaz) hata ve günah tanrıçasıdır.

Yani kadın hem kutsal, yaşam ve güzellik dolu bir varlık hem de istenmeyen, aşağılanan, kötülük, bela ve karmaşayı barındıran bir varlıktır.

Ek bilgiler için teşekkürler nameste

Benim de elimde kısa bir Pandora özeti var onu paylaşayım;

Güzeldi,akıllıydı,zarifti,soyluydu Pandora.İlk kadın Pandora,dünya yüzüne çıktığında,yaratıkların en kusursuzu,en hoşu gibi görünüyordu.Onun Zeus'un buyruğu üzerine yaratıldığı bile söylenir.Ama Zeus,öyle geçinilmesi kolay bir tanrı değildi.Doğrusunu söylemek gerekirse,güzelim Pandora,Zeus'un insan soyuna oynadığı yeni bir oyundu.

Bir mitostan Zeus'un,insanoğlunu bir yolunu bulup mutlaka cezalandırmak istediği söylenir.Değil mi ki Prometheus,ateşi insanın buyruğuna verip,Zeus'un bütün tasarıları çıkmaza sokmuştur,yeni bir şey düşünmek zorundaydı Zeus.İnsanoğlunun başına gelebilecek kötülüklerin tümünü Prometheus'un bir kasaya kilitlediğini,kasayı da mühürlediğini bilir.Bir şey gelir aklına;Epimetheus'a yani Prometheus'un kardeşine gelin olarak yollar güzel Pandora'yı.Tepeleme kötülükle dolu,mühürlü kasayı da kızın yanına çeyiz olarak katar ve bu hazinenin çeyiz olarak kabul edilmesini ister.

Prometheus,Zeus'tan hiçbir armağan kabul etmemesi konusunda kardeşini önceden uyarmıştı.Gelgelelim,zavallı Epimetheus,Pandora'nın güzelliğine kendisini öyle bir kaptırır ki,kardeşinin öğütlerini unutur ve onunla evlenir.

Pandora'ya da,bu giz dolu kutuyu açmamasını söylemiştir.Ne var ki eninde sonunda kadındır Pandora,yani doğuştan meraklıdır.Günün birinde,içinde büyüyen meraka karşı koyamaz artık Pandora,kutuyu açar.İşte o zaman insanın başına gelebilecek uğursuzlukların tümü(ayrılıklar,savaşlar,yaslar,ölümler,daha neler neler) birlikte dışarı uçuverirler.Ne kalbi kırılan Pandora sokabilir bu uğursuzlukları kutuya,ne Epimetheus,ne de Prometheus.

Yine de bu mit'in de mutlu bir özelliği vardır.Kutuda tek bir şeyin kaldığı söylenir;O da Umuttur...