Rusya'da Paganizm

Genel Olarak Paganizm ve Tanımı

İnsanoğlu var oluşundan bugüne, doğa hakkında henüz bilimsel çalışmalar olmadığı dönemlerde, gözle görünür olaylan-yağmur, fırtına,kar- açıklama ihtiyacı hissetmiş ve yaradılış gereği insanda var olan tapınma güdüsü ile bir Tanrı veya birçok tanrıyı benimsemiştir. Görünmez olan varlıkların, bir şekilde görünür kılınması, doğa olaylarının nasıl oluştuğu merakının giderilmesi ve Tanrılarını somutlaştırma çabalan putperestliği- paganizmi doğurmuştur.

“Pagan”terimi, Latince “pagus”sözcüğünden türetilmiş ‘kırsal, kırsalda yaşayan’anlamına gelmektedir.¹Avrupa’mn eski dinlerinden biridir. 9. yy başlarında, bütün kavimlerde doğa güçlerinin canlı bir varlık olduğuna inanılmış ve her güce farklı anlamlar yüklenerek insanlar tarafından bu güçler ilahlaştırılmış ve tapımlmaya başlanmıştır.Paganizm, sadece Avrupa da yaşanmamıştır. Yakın doğu’da,Afrika’da, Asya’da, Kuzey ve Güney Amerika’da, paganizm etkilerine rastlanmaktadır. Ancak, daha sonra o bölgelerdeki insanlar kendilerine ait yerel inançlara önem verdikleri için,yavaş yavaş paganizmden uzaklaşmışlardır.

Pagan terimi, bilimsel araştırmalar doğrultusunda, dünya çapında tüm putperest toplumlar için kullanılmıştır. Kavramsal adı ile“politeizm (çok tanrıcılık)”dir. İçerisinde “natüralizm(doğaya tapınma)” ve “animizm (ruhçuluk)” öğelerini de taşımaktadır.²

İnsanlar yaşadıkları ortamın şartlarına göre, kutsal atfetmek istedikleri öğeyi belirlemişler ve ona tapınışlardır. Örneğin,su kenarında yaşayan bir topluluk, başta su olmak üzere,nehirleri, suda yaşayan canlı varlıkları, suda yaşayan bitkileri kutsallaştırmıştır. Bir başka örnekle, ormanda yaşayan Paganlar, ormanın gücüne, ağaçlara, hayvanlara tapınışlardır.

Tarihte,Pagan terimi, medeni olmayan, vahşi anlamında aşağılayıcı bir tabir olarak Roma askerleri tarafından siviller ya da savaşçı olmayanlar için de kullanılmıştır. Daha sonra Hmstiyanlar,Hıristiyan olmayanlar kişilere pagan demiştir.³

Paganlar,tannsal varlık olarak inandıkları güçleri, bir şekil, sembol yada yaşayan varlıkla tasvir etmişlerdir. Bunlar bazen bir idololarak, bazen sadece bir taş ya da şekilsiz bir cisim ile temsil etmişlerdir. Tannsal gördükleri varlıklar adına tapınma törenleri düzenlemişlerdir, onlara kutsal saydıkları mekânlarda yer vermişlerdir.

Paganizmde,atalar kültü inancı büyük bir yer tutmaktadır. Atalar kültü inancı, pagan toplumlar için natüralizm kadar önemlidir.İnsanlar, kabile reislerini, din adamlarını, rahiplerini,büyücülerini, hekimleri, diğer insanlara göre daha üstün görmektedirler. Onları tanrılar tarafından gönderilmiş ataları olarak görmektedirler. İnanç ve gelenekleri doğrultusunda,ataları öldüğü zaman, ruhlarının yeryüzünde varlıklarını sürdürdüklerine ve halklarına karşı koruyucu güç olduklarına inanılmaktadır. İnançlarım, tapınmalarını yakarış ve ibadet şeklinde gösterdikleri gibi, onları temsil eden idolleri, putları karşısında da tapınmaktadırlar. Zor durumda olduklarında ya da ihtiyaç duydukları her zaman atalarının ruhlarım çağırıp yada inandığı gücün ne şekilde kendisine yardım edeceğini düşündüğü şekilde irtibat kurarak ondan yardım isterler.⁴

Paganizme kısaca değindikten sonra aşağıda Rus paganizmi; Rus paganizminin kökenini, toplumsal konumunu ve etki alanlarım tespit etmeye çalışacağız.

1 B. Morris, Religion and Antropology A Critical introduction, New York, USA, Cambridge Uni. Press, 2006, s. 274

2 Ş. Gündüz, Anadolu’da Paganizm-Antîk Dönemde Harran ve Urfa, Ankara, Ankara Okulu Yay., 2005, s. 9.

3 Ş. Gündüz, A.g.e., s. 4

4 Kulturologiya, İstoriya kul tun rossii, St Peterburg, 2005

Yine mükemmel bir yazı sayın nevermore.

Rusya’da Paganizm İnancının Başlangıcı

Slavlar, Avrupa’ya en son giren ve Ari dilini¹ konuşan halklardır. Dil, arkeoloji ve bitki adlarının araştırılması sonuçlarına göre, Slavların, bin yıldan daha uzun bir süre Dnyester ve Vistül nehirleri arasında kalan sinirli bir toprak parçasında yaşamak zorunda kaldıkları ortaya çıkmıştır. Sırasıyla îskitlerin, Sarmatlann ve Gotlann egemenliği altında yaşamışlar, fakat V. yüzyıldan sonra,Avrupa’da yaşanan karışıklıklar nedeni²ile bu bölgeden ayrılmışlar ve doğuya doğru göç etmeye ve yerleşmeye başlamışlardır.

İlk kez, Slav adı bazı kaynaklara göre, 6. yüzyılda “Skîavini”olarak bulgulanmıştır. Slav kaynaklarında ise, 6.yüzyılda Nazianslı Psedo-Cesarious’un kitabında“Slovene”olarak kayda geçmiştir.³6.yüzyılda (M.S. 5504i yıllarda) Caesareah Procopius, “DeBeîlo Gothica”adlı eserinde “Sclavenos”kelimesini kullanmıştır. Bu eserde sadece Güney Slavlarmı basit bir şekilde anlatmıştır. Ptolemy,“Geographia”adlı eserinde “Soubenoi”olarak Slavlardan söz etmiştir. Jordanes ise, yazdığı “Getica”adlı eserde, askeri yapıdan, sosyal hayat ve Bizanslılar hakkında bilgi vermektedir. Slav kelimesinin, tam olarak ne anlama geldiği bilinmemektedir.⁴

Günümüz Rusça smdaki “siovo”(kelime) sözcüğü ile bağlantılı olması da muhtemeldir. Belkide o dönemde Slavlar anlaşılabilir bir dil konuşuyorlardı ve böyle bir adla adlandırılmışlardı.

Slavlar,yaşadıkları bölgelere göre, üçe ayrılmışlardır. Doğu Slavları, Batı Slavları ve Güney Slavları. Bizim inceleyeceğimiz bölge ise, Doğu Slavları grubuna ait Rus etnik grubudur.

Batıda Karpat dağlarından, doğuda Oki ve Volga nehirlerine,kuzeyde Baltık denizine, güneyde ise, Dunaya ağzma kadar olan Doğu ve Orta Avrupa bölgesinde Doğu Slavları yaşardı. Doğu Slavların, Ruslar, Ukraynahlar ve Beyaz Ruslar olmak üzere üç farklı kültürel ve etnik gruba ayrılması, Kiev Rusların dağılmasından sonra gerçekleşmiştir. 13.yy da Moğol ve Tatar akınlan ile Kiev Rusya’sı çökmesi ile bugünkü Rusya’nın ortalarına ve kuzeyine doğru başlayan göç dalgalarıyla Rusya kurulmaya başlanmıştır.⁵

İsveçli Vareg liderlerinden Rurik (Ryurik), Novgorod şehri merkez olarak 862’de Rus Knezi olmuş, çevredeki îslavlan birleştirmeyi başarmış ve ilk Rus devleti böylece kurulmuştur.“Rus” ismi İsveçlilere Finlilerce söylenen “kayıkçı,denizci, kürekçi” manalarına gelen “Routsi” isminden türemiştir.⁶

Rusların o dönemde yerleştikleri bölge ormanlık ve çok fazla nehrin bulunduğu bir alandı. Yaşamlarım avcılık, balıkçılık ve arıcılıkla sağlamaktaydılar. Tarımla çok fazla ilgilenememekteydiler. Çünkü geçimlerinin başlıca temeli olan avcılık, yaşadıkları bölgede azaldıkça göç etmek zorunda kalmışlardır. Kısmen de olsa tarımla uğraşmışlardır.Kendilerine küçük bahçeler yaparak orada ihtiyaçlarım karşılayacak kadar bitki yetiştirmişlerdir. Tam olarak tarımla ilgilenmeleri 10. yüzyıla denk gelmektedir. Bu dönemde artık ticaretini de yapabilecek kadar arpa,buğday,çavdar gibi hububat yetiştirmeye başlamışlardır.

Balıkçılık için uygun bir bölgede yaşayan Ruslar, kayıklar yaparak suyu bol,akış hızı yavaş olan nehirler üzerinden ulaşımlarınıda sağlamaktaydılar. Irmaklar oldukça fazlaydı ve kollan birbirine yakın olduğu için ulaşımda sıkıntı çekmemekteydiler. Yazın sulann bol olduğu dönemlerde kayıklarla, kışın ise donma olayıyaşandığı için nehirler üzerinden yürüyerek birbirleriyle iletişimleri de kolay olmaktaydı.⁷

Ruslar,o dönemde ticaretle de uğraşmışlardır. Yaşadıkları bölgelerde kıymetli hayvanların olması onları kürklerini satma olanağı veriyordu. Bunun için de aynca avcılık gelişmiş diyebiliriz.⁸

Dokuma ile de uğraşan Rus toplumu, ketenlerden kumaşlar elde etmişlerdir.Ağaç kabuklarından tabaklar, eşyalar yaparak hayatlarını kolaylaştırmanın yolunu bir şekilde keşfetmişlerdi. Ormanlardan ağaçlar keserek bunlara şekiller vermişlerdir.

Kendileri için ev, hayvanları için barınak yapmışlardır.

Sosyal yaşam bakımından Ruslar, küçük topluluklar halinde yaşamaktaydılar. O dönemde rodlar(boylar) a ayrılan Ruslar,soylan(familyalan) oluşturmaktaydı. Her rodun ve her soyun kendilerine ait dini, sosyal ve siyasi hayatı mevcuttu. Her rod kendi bölgesinde yaşamakta olan bir topluluktu. Rodlar akrabalık bağı ile soyları oluşturmaktaydı. Bir sorun olduğunda her rodunen bilgesi sayılan en yaşlıları veçe adında bir mecliste toplanır ve kararlar alırdı. Herkes bu kararlara saygı duyardı.⁹

Dini bakımdan ise, Ruslar doğaya ve onun gücüne inanan bir toplumdu.Geçimlerini sağlamak için tabiata iyi davranmak zorunda olduklarını benimsemişlerdi. Ateşe, suya, toprağa saygı duyarlardı. Onları canlı birer varlık olarak düşünürlerdi. Buda paganizm- çok tanrıcılığı doğurmuştur. Çünkü o dönemde henüz kitabı olan bir din yoktu. İnsanlar kendilerine ne fayda ederse ona inanıyorlardı. Saygısızlık durumunda ise, felaket ve uğursuzluğun rodlanndan eksik olmayacağına inanışları oldukça gelişmişti.

Günümüz Rusya’sında çoğunluğun inandığı, benimsediği din Ortodoksluktur.¹⁰

Peki, Hıristiyan Ortodoksluğu benimsenmeden önce insanların inandığı “din”, acaba insanların da kurban edildiği ilkel bir kült müydü? Yoksa sadece manevi bir ilkellik miydi?

Rus paganizmi ile ilgili olarak günümüze çok az bir bilgi ulaşmıştır.Rusların dinsel inançları hakkmdaki bilgileri, Kiev Rusya’sı döneminde yazılmış vakayinameler ve menkıbeler aracılığıyla ediniyoruz. Bunlar da Hıristiyanlığın kabulünden sonra yazılmış eserlerdir. Rusların dini inanışları ile ilgili en güvenilir bilgiye“Nestor Kroniği”ve “Geçmiş Yılların Menkıbesi” eserlerden ulaşabiliyoruz.

Rus inancı, “yazıçestvo-bmecmeo”olarak adlandırılmaktadır. Bu inancı taşıyan kişilere ise“Pagan” adı verilmektedir. Temelde, bütün eski dinlerde olduğu gibi-Yunan, Hint, İran dinlerinde- doğaya ve doğanın gücüne inanmışlardır. Fakat Rusların ayrıntılı bir şekilde yazılmış mitleri, kutsal sayılabilecek kitapları ya da destansı bir anlatıları mevcut değildir.¹¹

Doğanın,hayatın, vahşi hayvanların, ruhların kutsallığına dair inanç,dünyanın her yerinde bulunabilir, fakat Rus Paganlar, bunu miras ve kökenleri olarak görmüşler ve bunları günlük yaşamlarına oturtarak, inanç ve değerlerini korumuşlardır. Rusya’nın o dönem ki fiziki yapısı göz önünde bulundurulursa insanlar hayatlarım sadece avcılık, tanm bazen de arıcılık ile sağlıyorlardı. Evlerini genelde su, nehir, göî kenarlarına kuruyorlardı. İhtiyaçlarım sudan, topraktan, ormandan karşıladıkları için, bu nesnelere iyi davranma, onları memnun etme inancı içerisindeydiler. Eğer doğaya karşı yanlış bir tutum sergilerlerse, kendilerini cezalandıracaklarına,nimetlerinden mahrum edeceği kanısmdaydılar. Rus Pagan inancına göre, toprak, kalbinin kazanılması ve duygularına saygı gösterilmesi gereken bir varlıktı. İlk tohumlan ekecek olan kişi önceden oruç tutardı. Haşatı yaptıktan sonra ise, toprağın kendini yenilemesi için Özen gösterilirdi. Hediye olarak toprağa,tuz ve ekmek sunulurdu. Özellikle kış aylannda toprağın uyuduğu ve bahar geldiğinde uykusundan uyandığı inancı vardı. Hatta bu dönem içerisinde toprağın hamile olduğu düşünülürdü. Bu yüzden kış aylarında çit sürmek, kazık çakmak toprağa zarar verecek hareketler olarak görülür ve kendilerine bir daha ürün vermeyeceği düşünülürdü.

Rusya,988 yılında Kiev Prensi Birinci Vladimir'in Hıristiyan Ortodoks inancını seçmesine kadar, paganizme inandı. Bizanslı misyonerlerin Rusya’ya ulaştırdığı Hıristiyanlık, 988'de Kievli Prens Vladimir’in kendisini vaftiz ettirmesiyle, Kiev Rus Devleti'nin resmi dini oldu.¹²

Buna rağmen, Rusya’nın büyük çoğunluğunun, puta tapan pagan inanışından, Ortodoks inanışa geçişi yüzlerce yıl aldı.

Rus Paganizmine göre, iyi tanrılar gökyüzünde, ruhlar ise yer üstünde ya da yer altında yaşarlardı. Taptıkları iki yüzden fazla tanrı vardı ve tanrıların her biri kabile hayatını, her bir insanın kaderini, iyi-kötü yönden etkilerdi. Eğer kabile tanrıyı

kızdırdı ise, tanrının o bölgeye kuraklık, felaket getirdiğine; eğer tanrıya bir şeyler kurban edildi ise, tanrının bereket, bolluk getirdiğine inanılırdı.

Pagan inancına sahip Rusların, o döneme ait yedi büyük tanrısı vardı. Bunların en büyükleri ve en önemlisi Perun olmak üzere Volos (Veles), Simargl, Mokoş, Khors, Stribog ve Dazbog’tur. Nestor Kroniğinde tanrılarla ilgili şu bilgilere rastlanmaktadır:

“Vîadimir, Kiev’de tek başına hüküm sürmeye başladı ve sarayın dışındaki tepenin üzerine idoller yerleştirdi. Bu idoller arasında, gümüşten başı, altından bıyıkları ve tahtadan gövdesiyle Perun’un yanında, Khors, Dazhbog, Stribog, Simargl ve Mokoş vardı. Halk bu idollere adaklar adıyor ve onlara tanrı diyordu. Kızlarını ve oğullarını getirip bu iblislere kurban ediyor ve toprağı adaklarıyla suluyordu. Hem Rus toprağı, hem de tepe kanla sulanmıştı. ”¹³ Volos’un adı bu

kronikte geçmemektedir. Daha sonra 907 ( Oİeg’in Konstantipol Seferi) ve971 yıllarında yapılan antlaşmalarda Volos adına rastlamaktayız.

1 Ari Dil: Belli bir halkla ilgili, bu halka özgü, saf ve dışarıdan herhangi bir yabancı kelimenin olmadığı dil.

2 Bu dönemde Avrupa’da Bulgarlar, Avarlar ve Hunlar tarafından işgaller, yağmalamalar başlamıştır.

(M. Eliade, Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi/Cilt III Muhammede’den Reform Çağma, çev. Ali Berktay, İstanbul, Kabalcı Yay., 2000, s. 36)

3 A. N. Kurat, Rusya Tarihi Başlangıçtan 1917’Ye Kadar, 4. Baskı, Ankara, TTK, 1999, s. 4

4A. Dietrich, The Origins of Slavs, Yayınlanmamış Ders Notlan, Ankara, ODTÜ, Tarih Fakültesi, 2012

5 E. Warner, Rus Mitleri, çev. Mert Kireççi, Ankara, Phoenix Yay., 2010, s. 10

6 A. N. Kurat, Rusya Tarihi Başlangıçtan 19X7’Ye Kadar, 4. Baskı, Ankara, TTK, 1999, s. 4

733 A. N. Kurat, a.g.e., s. 9

8 A. N. Kurat, Rusya Tarihi Başlangıçtan 1917’Ye Kadar, 4. Baskı, Ankara, TTK, 1999, s. 9

936 A. N. Kurat, a.g.e., s. 10-11

10 Rusya, 60 farklı etnik grubun yaşadığı federasyon bir devlettir. Her ne kadar resmi din Hıristiyan Ortodoksluğu olarak kabul görse de, Rusya’ya bağlı özerk cumhuriyetler ve etnik gruplar tarafından inanılan birçok farklı dini bünyesinde barındırır. Ortodoksluktan sonra büyük çoğunluğun inandığı din Müslümanlık, Budizm ve Yahudilik olarak sıralanmaktadır.

(E. M. Mikail, Yeni Çarlar ve Rus Dış Politikası, İstanbul, Kültür-Sanat Yay., 2007)

11 E. Warner, Rus Mitleri, çev. Mert Kireççi, Ankara, Phoenix Yay., 2010, s. 10

12 Ortodoksluğun, Rus tarihinde kökleşmesinin başlangıcı, Rusya’nın “Kutsal Rusya ” olarak tanınmasım sağlayan Kiev Prensi Vladimir Dönemine kadar götürülebilir. İktidarı döneminde, çok tanrılı paganizm inancına sahip Rus halkım birleştirmek için tek bir tanrı inancının gerekli olduğunu düşünmüş. İslamiyet ve Museviliğin kendi ruhlarına uymadığım düşünerek, Hıristiyan Ortodoksluğu dinleri olarak kabul etmişlerdir. Yunanistan’a gözlem için giden bir heyet dönüşlerinde anlattıkları izlenimler neticesinde bu din benimsenmiştir.

(Kulturologiya, Istoriya kuliurı rossii, St Peterburg, 2005, s. 19)

13 Y. Bonnefoy, Mitolojiler Sözlüğü, Yayma Hazırlayan: Levent Yılmaz, Ankara, Dost Kitabevi Yay., 2000, s. 1013

Gene güzel bir bilgilendirme larte nevermore

http://meettheslavs.com/wp-content/uploads/2013/11/Perun-Slavic-God.jpg

PERUN

Rus Paganizm inancında, vakayi namelere göre en önemli ve en büyük tanrının “Perun-Uepyu” olduğu anlaşılmaktadır. Perun, Rus halkının en yücetanrısı olarak görülmekle birlikte, savaş tanrısı ve askeriliderler ile savaşçıların koruyucusu idi. 945’de Prens Igor,Yunanlılarla yapılan barış sözleşmesinin geçerliliğinisürdürmesi için onaylamaya sunduğunda, askerleri Perun’a yemineder ve doğruluklarının göstergesi olarak da silahlan vekalkanlanm putun altına koyarlar. Andın bozulması durumunda ise,kendi kılıçları ve oklarıyla öleceklerdir.¹

1 E. Warner, Rus Mitleri, çev. Mert Kireççi, Ankara, Phoenix Yay., 2010, s. 21

Aynı zamanda, Perun fırtına, gökyüzü ve şimşek tanrısıydı.Gökyüzünde yaşardı ve gökyüzünün ateşi İle hükmederdi.Hıristiyanlık öncesi Avrupa’nın diğer fırtına tanrılarına olduğu gibi, onun için adanan ağaç meşe, silahı ise baltaydı. BaltaPerun’un şimşeği, meşe ağacı ise bu şimşeği üzerine çekenkalkandı. Meşe ağacı, yüksekliği ve sağlamlığı nedeni ile insanlar tarafından özel güçlere sahip olduğuna inanılan ve Perun’un şimşeğiyle yeryüzüne inip oturduğu yer olarak görülürdü. Bazı kaynaklara göre ise, Perun’un silahı, taş ya da taştan yapılma oklardı; insanlar onu kızdırdığında fırtınanın kopması için oklarım yeryüzüne savurduğuna inanılırdı. Şimşeklerin, bu taştan yapılma oklar olduğuinancı vardı. Bayramlarda, onun adına boğa, ayı gibi hayvanlarkurban edilirdi. Hatta insanların da kurban olarak sunulduğurivayet edilmektedir.

Perun,haftanın günü Perşembe (Rusça:Hemeepz-çitverg)ile tasvir edilir. Bu güne “Perun Günü (IJepynoe flenb)” denilir.

Hıristiyanlık döneminde, Perun’un yerini Aziz İlyas doldurmuştur. Aziz Îîyas,Hıristiyan mitolojisinde, ateşten arabası ile gökyüzünden gelip geçen aksakallı bir ihtiyar olarak tasvir edilmiştir.

Tanrılar ak nezler tarafından panteonlar¹kurulmuştu.Perun için, Prens Vladimir zamanından beri Kiev’de bir tepenin üzerinde bir put bulunmaktadır. Putun tepenin üzerinde bulunması bir güç simgesi olarak görülmektedir.

1 Panteon: 1. Eski Yunan ve Roma'da en büyük tapmak. 2. Bir dinin (pagan, putperest bir din) tüm tanrılarının toplamım ifade eden, kapsayan, yunanca kökenli kelime.

(BSTS/TarihTerimleriSözlüğüjl 974 http://www.buyukturkcesozluk.net/kelime/panteon.html)

VoIos (Bojioc),bir diğer adı ile Veles (Bejıec), Önemlilik açısından Perun’un arkasından gelir. Volos, hayvanların tanrısıdır. “Geçmiş Yılların Menkıbesi”nde Nestor,Veles için ev hayvanlarının koruyucusu olarak bahsetmiştir.

Volos,aynı zamanda ticari ilişkilerin düzenleyicisi, koruyucusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Oleg’in 907’de ve Svyatoslav’m971’ de yaptığı antlaşmalarda adı geçmektedir. Buradan anlaşıldığı üzere, knezlerin Perun ve

Volos’tan siyasi antlaşmalannda bahsetmiş olması, tanrıların sosyal değil,politik alanda da etkili olduklarım göstermektedir.

HıristiyanlıktaVolos’un yerini, Aziz Vlasii almıştır. Aziz Vlasii, ata binmiş,etrafı atlarla, koyunlarla çevrili bir çoban olarak tasvir edilmiştir. Aziz Vlasii, vahşi hayvanların koruyucusu olarak kabul edilmiştir.

Mokoş (MoKoraa),Hintçede kurtulma ve özgürlük anlamına gelen Mokşa olarak adlandırılır ve ayrıca Mokşa’nın Hintlilerden, İskitleryoluyla Slavlara geçmiş olması muhtemeldir.¹

Bereket tanrıçası olan Mokoş, Rus paganların büyük tanrıları arasındaki tek dişi tanrıdır. Kadınların günlük hayatta yerine getirdikleri işlerle bağdaştınlmıştır. Kutsal günü Cuma (Rusça:mmmifa-piyatnitsa)olarak kabul edilir ve bu günde ip eğirmek, çocuk yıkamak genelbir inanış ve tabu olarak görülürdü. Kadınlar yaptıkları elişlerine de Mokoş tasviri işlemişlerdir.

Mokoş ve Atlı Süvarileri İşlenmiş bir Örtü Hıristiyanlık döneminde Mokoş’un yerini, Azize Paraskeva ve Azize Virgin almıştır.²

1 A. B. Zubov, îstoriya religiy, Moskva, Planete detey, 1997, s. 185

2 E. E. Levkievskaya, Mifı russkogo naroda, Moskva, İzdatelstvo astrel, 2000, s.28

Khors

Khors(Xopc)

Güneş tanrısıdır. Genç, yakışıklı delikanlı ve iyilik dağıtan bir tanrı olarak tasvir edilir. Khors(Xopc) putları güneş şekillerinde yapılmıştır. Vladimirin inşa ettirdiği panteonda yer alır. Salı günü (Rusça:emopHUK-vtornik),Khors’a adanmıştır.¹

1y yu. Mizun, Taynı yazıçeskoy rusi Moskva, İzdatelstvo veçe, 2000

“Dazhbog ”,köken bilim açısından “servetleri bölüştüren”anlamına gelen (Slavca dat\vermek, bog:servet) Pagan tanrısı, güneşle özdeşleştirilmiştir. Ekinlerin tanrısı, Svarog’un oğludur. Aşk tanrıçaların kocasıdır.¹

Mitlerde,yakışıklı, güçlü delikanlı olarak tasvir edilmiştir veÇarşamba günü (Rusça:cpeda-sreda)Dazhbog’a adanmıştır. Çiftçilerin tanrısıdır, onlara güç,sağlık, ürün bilgeliği ve ustalık verin

Dazhbog’un,toprağın anahtarının koruyucu olduğuna inanılır. Güneştanrısı, kışm toprağı örter, anahtarı yazın tarla kuşlarınaverir. Baharda, kuşlar anahtarı alır ve Dazhbog’a getirirler veDazhbog toprağı açar.

1B. A. Rıbakov, Yazıçestvo drevney rusi, İzdatelstvo nauka, 1987 http://rovallib.ru/book/ribakov boris/vazichestvo drevnev rusi.html

Hepsini okumaya birazdan başlıycam Sabırsızlanıyorum okumak için Ellerine sağlık Teşekkürler..

Stribog

Gökyüzüve rüzgâr tanrısı olan Stribog(CTpHÖor) adının Slavca da rüzgâr anlamına gelen sirikökünden türediğim ifade edilmektedir; Gerçekte ise, Stribog adının nerden geldiğine dair kanıtların doğruluğu kesin değildir.

“İgor’un Ordusunun Bozgunu”adlı vakayi namenin bir bölümünde Kıpçakların İgor ordusuna saldırılışı anlatılır. “Rüzgarlar,Stribog’un torunları, denizden esiyor ve beraberindeki Igor ’un cesur ordusuna bir ok yağmuru taşıyordu ”

Burada Stribog’un rüzgârla eş değer tutulduğunu görmekteyiz.

Simargl

Verimlilik tanrısıdır. İki kafası ve iki kanadı olan, bedeni köpek şeklinde tasvir edilmiştir.

Simargl İran mitolojisinde Senmurv, Firdevsi’nin Şehnamesinde Simurg,bazı Kafkas kabilelerinde ise Paskudj olarak geçer. Senmurv İran kültüründe yağmurla

toprağa dönüşmesi için suya kuru tohum saçan bir verimlilik ilahıdır.Senmurv Sarmatlar yoluyla Iranlılardan Slavlara Simargl olarak geçmiş olabilir.

Kiev’de bulunan 12. ya da 13. Yüzyıla ait üzerinde Simargl tasviri bulunduğu düşünülen gümüş kolye

Rus Paganların paganzim döneminde Vladİmir’ in kurduğu panteonda yer alan tanrılar haricinde farklı ilahları vardı. Bunlardan biride, Svarog(CBapor)dur. Dazhbog’un babası, olan Svarog, göklerintanrısı sayılmaktadır. Yüce tanrı olarak görülmektedir.Güneş, şimşek, su, ateş tanrıları bu tanrıdan doğmuştur. Hıristiyanlığın kabulünden sonra, Aziz Kosmos ve Aziz Michael ile bağdaştınlmıştır¹

1 V. YU. Mizun, Taynı yazıçeskoy rusi, Moskva, îzdatelstvo veçe, 2000, s. 184

Svarog (CBapor)

Bir başka dişi Tanrıça ise, Beregin(EeperHHa)dir. Nehir kıyılarında yaşar ve haneleri koruduğuna inanılırdı.¹

Svetoit(CBexoBHA)>savaş ve verimlilik tannsıydı. Hıristiyanlıktan sonra Aziz Vitus olarak karşımıza çıkmaktadır.²

Svetoit(CBeroBHA)

Pagan inancında, bazı mitolojik şahsiyetler ise, yüceltilmiştir.Bunlar “Mikula Selia minoviç”(toprağı sürerken üç günlük mesafeden duyulan bir ses çıkardığına inanılır), “Kuznets”(insanların geleceğini demirden yaptığına inanılır), “Elia Muromski”(insanlara musallat olan yaratıkları öldürdüğüne inamlır).Bunlar, halk inancında yan ilah şahsiyetler niteliğitaşımaktadır.³

14J Y. Bonnefoy, Mitolojiler Sözlüğü, Yayına Hazırlayan: Levent Yılmaz, Ankara, Dost Kitabevi Yay., 2000

2 A. Ulusan, Rus Ortodoksisi ve Rus Devlet Yapılanması 10. Ve 12. Yüzyıllar, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üni., Sosyal Bilimler Ens., Tarih ABD., Ankara, 2010, s.36

3 E. E. Levkievskaya, Mîfı nısskogo uaroda, Moskva, îzdatelstvo astrel, 2000

Su Kültü

Rus Paganlar, hayatlarım sürdürmek için o günkü koşullarda nehir kıyılarına, göl kenarlarına yerleşmişlerdi. Suyun büyülü olduğuna inanırlardı. Yaşamın ve ölümüm sulan birleşebilir ve hatta bir cesedi canlandıra bileceğine inanılırdı.

Suyun içinde, kutsal varlıkların yaşadığı kanısı vardı.Güvenlikleri için, suyun halleri ile yakından ilgilenmişlerdi,suyu düşman ya da dost olarak görmüşlerdi. Bazı nehirleri erkek, bazıları ise dişi olarak görürlerdi. Örneğin, Don nehri cesur, genç

bir kahraman olarak eril; Volga ise, sevecen bir koruyucu dişi olarak görülmüştü.

Rus mitolojisinde, toprağa duyulan saygı, ateş ve sudan sonra gelirdi.Toprağın yaşayan bir varlık olduğuna inanılırdı. Toprağı ekerken ve biçerken özenli davranırlardı. Kış aylarında uyuduğuna inanıldığı için, zarar verecek hareketlerden kaçınırlardı. Baharda karlar eridikten sonra, toprak sürülebilir,ekilebilirdi.

Paganlar,sadece tarım konusunda toprağı kutsamıyorlardı. Toprağın,günahkârları kabul etmediği inancı da yaygındı. Bu yüzden aralarında bir anlaşmazlık olduğunda, hatalı davranan ağzına bir tutam toprak atarak arazisi boyunca yürürdü.¹

1 V. YU. Mizun, Taynı yazıçeskoy rusi, Moskva, İzdatelstvo veçe, 2000, s.279

Hava Kültü

Hava,özellikler rüzgârlar yönünden önemli sayılmaktaydı. Rüzgârların, insanların dileklerini duyduklarına ve onlara cevap verdiklerine inanılırdı. Rüzgâra seslenişin örneklerinden bir tanesi, Prens Igor’un karısı Yaroslavna’nın kocası için çağrıda bulunuşuydu. Pens Igor’un Kıpçaklarla mücadelesinde öldürülmüş olmasından korkmakta ve rüzgâra düşmana yardım ettiği için serzeniştedir:

“Rüzgâr ah Rüzgâr! Neden efendime karşı böyle kuvvetli esersin? Neden hafif

kanatlarında paganların sevgilimin ordusuna attığı okları taşırsın? ”

Mitlerde,rüzgârın olumsuz yanları, iyi yanlarından daha fazladır. Hava,hastalık taşıyıcı olabilir ve hayvanlara hastalık bulaştırabilir korkusu vardı. Fırtına biçimi İse, içinde cadılar, küçük şeytanlar barındırabilirdi. Bunların kadınlan kaçırdığı, huzuru bozduğu inancı insanları rahatsız etmekteydi.¹

1 E. Warner, a.g.e., s. 41

Baba-Yaga

Kadınları koruyan, onlara yol gösteren doğuş tanrıçasıdır. Stribog tarafından yön verilir.Baba-Yağa,(Ea6a-Hza)Rus halk öykülerinde karşılaşılan mitolojik figürlerin en iyi bilineni olmasına karşın, anlamlandırılması en güç olanıdır.

Baba -Yaga’nın temel görevine ilişkin en bilindik olanı, ölüler dünyasının girişinin koruyucusu olduğudur. Dış görünüş açısından, her zaman yaşlı, gri saçlı ve hoş olmayan bir görünüşe sahip olduğudur.¹

Baba-Yağa’nın evi izbushka olarak adlandırılır. Evi köylülerin kine benzemektedir.Evin içinde Rus ocağı bulunmaktadır. Ama diğerlerinden farklı olarak ‘bir tavuk bacağı’ ya da bacakların üzerinde durduğu rivayet edilmektedir. Bu bilgi hiçbir zaman kesin olarak açıklanamamıştır.²

1 B. A. Rıbakov, Yazıçestvo drevuey rusi, İzdatelstvo nauka, 1987 http://royallib.ru/book/ribakov_boris/yazichestvo_drevney_rusi.html

2 E. E. Levkievskaya, Mifı russkogo naroda, Moskva, İzdatelstvo astrel, 2000

Eski Slavlar büyük tanrılardan sonra belli yerlerde yaşadığına inanılan gizemli ruhlara da inanıyorlardı. Bunlar daha çok ormanlar (Leshiy), bataklıklar (Bisy), meralar (Polovyky) ve su(Rusalky) da yaşarlardı. Slav mitolojisinde çokça geçen su perisi anlamında Rusalka Yunan mitolojisindeki Hylas, Almanlar’da Nix ile benzerlik gösterir. Bu tip ruhlara, ev cini olan Domovoy, kötü kader ve talihsizliğin işareti olarak Liho (Likho), kuğu veya güzel bir kadın şeklinde görülebilen bir tür

• 
  
• peri Viia, erkek su perisi Vodyanoy örnek olarak gösterilebilir.
  

Domovoy

Pagan inanışına göre Domovoy(¿(oMoeoü),evin yapımı sırasında eve giren ve insanların yaşamına etki eden ev ruhudur.

Domovoy,köylülerin en güvende oldukları mekânlarda, çiftliklerinde yaşardı. Evin korunan bir bölge olduğunun işaretçisiydi. Ocağın dışı, giriş kapısı, kiler, tavan arası gibi iç ve dış dünyayı birbirine bağlayan kısımları mesken edinebilirdi.İnsanlar bu yerlere madeni para, ekmek gibi eşyalar koyar, genelde koruma sağlaması için duvarlara haç asarlardı.

Domovoy,görünüş olarak insan biçimli ya da hayvan biçimli olabilirdi.İnsanlar arasında yaygın olarak tasvir edilişi, kırışık derili, gri saçlı, saçları birbirine dolanmış, gözleri parlak, sakallan dağınık, tüm bedeni yumuşak bir kürkle kaplı, kısa boylu cücemsi bir varlık olduğu idi. Sıradan bir köylü gibi giyindiği ama çoğunlukla yalın ayak gezdiği söylenirdi. Bazen bir köpek, bazen bir kedi yada farklı farklı hayvanların biçimini aldığı telaffuz edilirdi.Yine de genellikle görünmez olduğu ve

var olduğunu sadece hışırtı ve koşuşturma sesleri ile belli ettiğine inanılırdı.

Domovoy’un görevi ise, evi, aileyi, malları, çiftliği, hayvanları korumaktı.Onlara sağlık, esenlik, doğurganlık getirmekti. Gecelen,ahırlarda ve köy evlerinde ve izbalarda çeşitli işlerle meşgul olurdu. Her şeyin düzen içerisinde, temiz olup

olmadığım,tamir ihtiyacı var olup olmadığını kontrol ederdi.'

Domovoy,atlara düşkünlüğü ile bilinirdi. Atlan tımarlar, yelelerini örer, yemeleri için yemliklerini samanla doldururdu. Bunun yanı sıra, beğenmediği atlan gece boyu sürer, onlara eziyet ederdi. Bu yüzden at sahibi yeni bir at almak istese,Domovoy’un hoşuna gidip gitmeyeceği konusunda uzunca düşünürdü. Hatta onun hoşuna gidecek rengi bulmaya çalışırdı.

Domovoy her ne kadar iyi olsa da, bazen geceleri uyuyan birisini çimdikler,evdeki kap kaçağı şangırdatır veya bir şeyleri devirerek insanları rahatsız ederdi. O dönemde yaşayan insanlar onu hoşnut tutmak için, yulaf lapası veya biraz ekmek bırakırlardı.

Domovoy’un bir başka görevi ise, geleceği görmekti. Yaklaşan tehlikeleri haber vermekti. Aileden birisi, geceleyin sert, tüylü bir el dokunuşuyla uyanırsa bu, bir felaketin yaklaştığının habercisi idi. Bir başka şekilde evin reisinin görünüşünü taklit ederse ya da kıyafetlerini giyerse, bu o kişinin ölümünün yaklaştığı anlamına gelmekte idi.

Leshiy

Avcılara,av sağlayan orman ruhudur.¹

Ayrıca, sürülerin ve ormanların koruyucusudur.

Rus mitolojisinde birçok ruhani varlık gibi, Leshiyler de (Jleuıuü)sıradan bir varlık gibi görünebilir, hatta giyinebilirdi.Kurbanlarını kandırırken de, tanıdıkları kişilerin görünümüne bürünerek onların güvende olduklarım sağlayabilir ve onları kandırırdı. Fakat buna rağmen, bazı ayrıntıları ona eleverebilirdi. Örneğin, düğmesini yanlış iliklemiş olabilir,kaşları olmamış olabilir, gölgesi gözükmüyor olabilirdi.²

Leshiy,kendisini istediği şekle sokabilmesinin yanı sıra, ağaçlardan daha uzun boylu ya da kum tanesinden dahi küçük boyutlara gelebilir. Anlatılan hikâyelere göre, ormandaki bitkilerle benzerlik göstermektedir. Saçı sakalı yeşil çimenler gibi,derisi ağaç gibi dalı budaklı olabilir. Hayvan seslerini taklit eder ya da kolaylıkla onların kılığına girebilmektedir.³

Leshiy,ormanların hâkimi sayılırdı. Ağaçlar onun izni olmadan kesilemezdi. Ormanda ıslık çalmak, şarkı söylemek, doğaya zarar vermek onun gözünde hoş karşılanmayan davranışlardı.Ama insanlarda ona karşı, bazı koruyucu önlemler almıştı. Haç işareti yapmak, dua okumak, ormandan ters adımlarla ayrılmak,kıyafetlerini tersine çevirerek giymek gibi. Leshiy, ormana zarar verdiğini düşündüğü kişilere ve hayvanlara yolunu kaybettirir, yorgunluktan bitkin düşünceye,açlıktan ölünceye kadar bataklığa ya da uzak bir yerlere doğru yolunu değiştirirdi.

Sığırlarını otlatmaya çıkan bir köylü, evine sağ salim dönebilmek için,yolda Leshiy için, yumurta, -günümüzde de Rus konuk severliliğinin göstergesi olan- tuz serpilmiş ekmek bırakırdı.

Leshiy,hakkında Rus mitolojisinde oldukça farklı hikâyeler yer almaktadır. Bir rivayete göre, Leshiy’in bir ailesi olduğu ve sıradan insanlar gibi yaşadığı söylenmektedir.¹

1 E. E. Levkievskaya, Mifı russkogo naroda, Moskva, îzdatelstvo astrel, 2000, s.321-322

1 M. Eliade, Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi/Cilt III Muhammedi’den Reform Çağına, çev. Ali Berktay, İstanbul, Kabalcı Yay., 2000, s. 40

2 E. E. Levkievskaya, Mifı russkogo naroda, Moskva, İzdatelstvo astrel, 2000, s.321-322

3 E. E. Levkievskaya, a.g.e., s. 323

zaman kaybı olarak gördüğüm için 1-2 satır okuyup geçtim.

zaman kaybı olarak gördüğüm için 1-2 satır okuyup geçtim.

Sizin gibiler'i gördükçe çıldırıyorum, senin nefes alman Dünya adına büyük bir kayıp, saygısız, yobaz, aptal.

Sizin gibiler'i gördükçe çıldırıyorum, senin nefes alman Dünya adına büyük bir kayıp, saygısız, yobaz, aptal.

Haklı olsan da amann dikkat sonuçta o fikrini beyan etmiş ne kadar dediğin gibi saygısızca olsa da ... zaten siteyle de pek alakası yok gibi ona kızıcam diye men edilme siteden üzülürüm sen gidersen

Haklı olsan da amann dikkat sonuçta o fikrini beyan etmiş ne kadar dediğin gibi saygısızca olsa da ... zaten siteyle de pek alakası yok gibi ona kızıcam diye men edilme siteden üzülürüm sen gidersen

Biraz sert konuşmuş olabilirim, lakin cidden sinirim bozuldu.

zaman kaybı olarak gördüğüm için 1-2 satır okuyup geçtim.

iyi ki kısacık yazmışsınız , zira benim için de zaman kaybı daha fazla olacaktı

zaman kaybı olarak gördüğüm için 1-2 satır okuyup geçtim.

Çok önemli olan zamanımızı , nasıl geçireceğimiz hakkında tavsiyelerde bulunabilir misiniz acaba . ? . Zaman tanrısı kronosun bilgeliğine erişebiliriz sayenizde ..

Bazen fake hesap olduklarını düşünüyorum bu tür mesaj atanların . ( Geçmiş bir hınç duygusu yada başka birşey ) ..

Sizin gibiler'i gördükçe çıldırıyorum, senin nefes alman Dünya adına büyük bir kayıp, saygısız, yobaz, aptal.

Çıldırmana gerek yok dostum . Bu tür platformların çok çeşitliliği içerisinde , kendisini yeterli göremeyen bir psikolojinin hınç duygusundan ibaret bu yorumlar . ( Zamanla değişir )

Ayna etkisini kullanacaksın . Narsistik ayna etkisi kişinin elini , kolunu bağlar . Never yukarıdaki yorumu ile bu oyunu iyi çözmüş .

Neyse baba konuyu dağıtmayalım ..