Bandırma Vapuru

Kurtuluş Savaşı öncesi Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne atanan Mustafa Kemal Paşa’yı İstanbul’dan Samsun’a götüren gemi.

1878’de İngiltere’deki Paisley tersanesinde yapıldı ve Trocadero adıyla denize indirildi; daha sonra İstanbullu bir Rum armatör tarafından satın alınarak adı Panderma olarak değiştirildi. Ardından Seyrisefain (Denizyolları), bu gemiyi kendi ticaret filosuna kattı ve geminin adı Bandırma oldu. Olağanüstü yetkilerle Dokuzuncu Ordu Müfettişliği’ne atanan Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919’da karargâhı ile birlikte bu gemiyle İstanbul’dan yola çıktı ve dört günlük bir yolculuktan sonra 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a vardı. Kurtuluş Savaşı’nın bu tarihte başladığının kabul edilmesi ve Mustafa Kemal Paşa’yı Samsun’a götürmesi nedeniyle Kurtuluş Savaşı tarihinde ayrı bir yeri olan Bandırma vapuru, 1924’te çürüğe çıkarıldı ve ertesi yıl İstanbul Haliç’te sökülerek parçalandı. 1926’da ise Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi tarafından yine İngiltere’den alınan 1886 yapımı “Medway” adlı yeni gemiye de “Bandırma” adı verildi. Bu ikinci Bandırma vapuru 1937’de Denizbank’a devredilerek adı “Ülgen” olarak değiştirildi.

Mustafa Kemal’in Samsun’a çıktığı ilk Bandırma vapurunun çürüğe çıkarılmasından sonra, yine aynı adla seferlere devam eden ikinci Bandırma gemisi ilkinden daha uzun ve büyüktü. Bu iki geminin karıştırılması son yıllarda Atatürk’ün Samsun’a köhne bir gemi yerine dev bir gemiyle gittiği şeklinde tartışmalara yol açtı. Atatürk’ü Samsun’a götüren Bandırma vapurunun aslına uygun ölçülerdeki bir örneği 2001’de tamamlanarak Samsun’da kıyıya bağlandı ve müze olarak ziyarete açıldı.