Genovese Sendromu

Muhtelif kaynaklarda "bystander effect", "tanık etkisi" veya ""duyarsız tanıklık" olarak geçen sosyal psikolojik durumun Genovese cinayetiyle bütünleşmiş adıdır.

1964 yılında New York'ta Kitty Genovese adlı bir kadın bıçaklanarak öldürülmüştür. Çevrede kadının yardım isteğini ve çığlıklarını duyan tam 38 kişi olmasına rağmen kimse polis çağırmamış ya da herhangi bir yardımda bulunmaya yeltenmemiştir. Olayı görenler/duyanlar bir saate yakın süren cinayet boyunca birinin zor durumda olduğunu bildikleri halde gerek cesaret edemediklerinden gerekse başkası ilgilensin düşüncesiyle müdahalede bulunmamışlardır.

Genovese Sendromu psikolojide, bir durumun tanığı ne kadar çoksa kişideki duyarlılığın o derece azaldığını kanıtlayan bir olaydır. İnsan içgüdüsel olarak yardıma ihtiyacı olan birine kayıtsız kalamaz ancak çevrede başkaları varsa yardım etme eğilimi giderek azalmaktadır. Birey, yalnızken üzerine alabildiği sorumluluğu bir topluluk içindeyken diğerlerine yaymakta ve "Ben ne kadar sorumluysam diğer insanlar da sorumlu. Neden başkası değil de ben yardım edeyim?" güdüsüyle tutum sergilemektedir. Sorumluluğu paylaştığı kişi sayısı arttıkça kayıtsızlık da artmaktadır.

Genovese cinayetinin ardından John Darley tarafından laboratuar ortamında yapılan bir dizi deneyden de benzer sonuçlar alınmıştır. Suni yöntemlere dair çıkarımlar ve doğal gözlemler bu konuda birbiriyle çelişmemektedir. Netice itibari ile sorumluluğun yayıldığı kişi sayısı arttıkça bireylerin farkındalıkları ve sorumluluk hisleri azalmaktadır. 1952 yılında Solomon Asch tarafından yapılan grup normlarına uyumu inceleyen deneyin sonuçları da Darley'yi desteklemektedir.