Sizotipal Kisilik Bozuklugu

Başkaları ile ilişki kuramamak, düşünce, görünüm ve davranışlarda gariplikler.

Nedir?

Bu psikolojik hastalık kişilerin başkaları ile ilişki kurmakta sorun yaşadığını, düşünce yapılarında , görünümlerinde ve davranışlarında problem olduğunu gösterir. Konuşma sırasında alakasız konulara girebilir, kelimeleri garip şekillerde kullanabilirler. Bu kişiler genelde yakınlaşmaktan kaçınırlar, tuhaf düşünce yapıları geliştirir ve sıradışı davranırlar. Garip davranışlarına rağmen normal insanlar gibi bir işte çalışabilir, az sayıda olmakla beraber bir iki tane yakın arkadaş edinebilirlerler fakat her zaman yabancıların yanında kendilerini gergin ve huzursuz hissederler. Bu durum söz konusu kişilerin tarikat gibi gruplara katılma ihtimallerini oldukça arttırır.

Bu hastalığa sahip kişiler ciddi olarak problemli olabilir ve şizofren hastalara benzetilebilir fakat genelde orta derecede garip davranışlar gösterirler, örneğin uzaylılar-büyüler-cinler gibi sıradışı inançlara sahiptirler. Fakat bu inançları o kadar güçlüdür ki normal ilişkiler geliştirmelerine engel olur. İnsanlara karşı her zaman güvensiz ve kuşkucudurlar.

Şizotipal kişiler kendilerini terkedilmiş ve yaşamdan dışlanmış olarak hissederler. Sürekli olarak hayatın anlamsızlığı ve ne kadar boş olduğu üzerine yorumlar yaparlar. Pek çoğu kendilerini ölü olarak görür ve yok olmaktan korkarlar. Bu kişiler kendilerini bedensiz, yabancı ruhlar olduklarına inanırlar.

Şizotipal kişiler başkaları ile ilişki kurmalarının başarısızlıkla sonuçlanacağını bilirler ve insanların arasında yerleri olmadığına inanarak kendilerini toplumdan soyutlarlar Başka insanlardan gelen yorumlar yaşamı diğer insanlar gibi algılamadılarını doğrular. İnsanlar ile ilişkilerini arttıracak ve kendilerini bu ilişkiler içinde iyi hissetmelerini sağlayacak bir onayı hemen hemen hiç alamazlar. Dolayısıyla kendilerini yok olmaktan korumak için olağan üstü güçleri olduğuna inanmaya ihtiyaç duyarlar.

Belirtiler

1. Batıl inançalara sahip olmak yada paranormal (doğa üstü, açıklanamayan) olaylarla uğraşmak;
   
2. Özel güçleri olduğuna inanmak;
   
3. Başkalarını sihirli güçleri ile kontrol edebileceklerine inanmak;
   
4. Alakasız ve belirsiz konuşma şekli;
   
5. Kuşkucu olma ve paranoid tepkiler verme;
   
6. İnsanlarla ilişki kurmakta problem;
   
7. Sosyal ortamlarda huzursuzluk ve gerginlik hissetme
   

Tedavi

Şizotipal hastalar çok ender olarak psikoloğa yada psikiyatriste tedavi olmaya gelirler. Genelde aile zoru yada başka etkenlerle terapiye başvururlar. Fakat bir kere tedaviye başladıktan sonra insan ilikilerini arttırabilmek adına genelde pozitif tepki verirler. Bu hastalar kendilerini izole etmeye çalışmazlar aksine sosyal baskılar ve başkalarının negatif yaklaşımları sonucunda insanlardan uzaklaşırlar. Dolayısıyla insanlarla iletişim kurabilecekleri ortamlarda bulunmaktan keyif alabilirler.

Kişilik hastalıklarında ilaç kullanımı hastalığın kendisini tedavi etmek için değil bazı semptomları (saldırganlık, depresyon gibi) ortadan kaldırmak için kullanılır. Dolayısıyla bazı hastalarda ilaç tedavisi uygulanabilir ama terapi her zaman daha öncelikli olarak tercih edilir. Hastalığı ilerlemiş kişilerin hastaneye yatırılması gerekebilir, böylece hasta doktorlar, hemşireler ve hastabakıcılar kanalı ile insanlarla ilişki kurarak korkularını yenmelerine yardımcı olunabilir.

Psikolog, psikiyatrist yada terapist bu kişilerin gerçek dışı inançlarına ve davranışlarına karşı daha gerçekçi alternatifler geliştirmelerinde yardımcı olabilir. Kendi garipliklerini görebilmeleri için davranışlarının video’ya çekilmesi ve gösterilmesi etkili metodlardan biridir. Ayrıca konuşma bozukluğunun çeşitli yöntemler ile giderilmesi kişinin iyileşmesinde önemli bir etkendir.

Çiğdem Alper, MA

Aşağıdakilerden beşinin (ya da daha fazlasının) olması ile belirli, genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, bilişsel ya da algısal çarpıklıkların ve alışılagelmişin dışında davranışların yanı sıra yakın ilişkilerde birden bire rahatsızlık duyma ve yakın ilişkilere girebilme becerisinde azalma ile kendini gösteren, toplumsal ve kişilerarası yetersizliklerin olduğu sürekli bir örüntü:

(1)referans fikirleri (referans hezeyanlarını kapsamaz)

(2)davranışları etkileyen ve kültürel değerlerle uyumlu olmayan acayip inanışlar ya da büyüsel düşünce (örn. batıl inanç, “gaipten haber verme”ye inanma, telepati ya da “altıncı his”; çocuklarda ve ergenlerde saçma sapan düşlemler ya da bunlar üzerinde düşünüp durmalar)

(3)olağandışı algısal yaşantılar, bunlar arsında bedensel illüzyonlar vardır

(4)acayip düşünüş biçimi ve konuşma (örn. belirsiz, çevresel, mecazi, aşırı ayrıntılı ya da basmakalıp

(5)kuşkuculuk ya da paranoid düşünce

(6)uygunsuz ya da kısıtlı duygulanım

(7)acayip, alışılagelmişin dışında ya da çok kendine özel davranış ya da görünüm

(8)birinci derece akrabalar dışında yakın arkadaşların ya da sırdaşların olmaması

(9)yakından tanımakla azalmayan aşırı toplumsal anksiyete, kendisi hakkında olumsuz yargılardan çok paranoid korkular bu bozukluğa eşlik etme eğilimi taşır

Sadece Şizofreni, Psikotik Özellikler Gösteren bir Duygu durum Bozukluğu, başka bir Psikotik Bozukluk ya da bir Yaygın Gelişimsel Bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkmamaktadır.

doğaüstü güçleri olanların doğaüstü olaylarla ilgilenmesinden daha doğal sonuç ne olabilir:D

Bilim ile bilimadamı farklı şeyler bilim saftır, bilimadamı ise egosal bir varlıktır, kendi inançları uğurunda bilimi belli kıyafetlere sokmaya kendisine destekçi göstermeye çalışır aynı din tüccarları gibi. Bilim realitede basitçe şöyle çalışır, onunla onu karıştırıp şu sözleri söylediğinde ayşeyi, fatmayı ayağına getiriyorsan sen haklısın, fakat bir halt olduğu yoksa sen hastasın ve tedavi olmalısın.

Sonuç : Demek ki gelen giden var ki tedavi olmuyoruz.