Yavuz Sultan Selim Han'ın Efsunlu Şiiri ve O Ders Veren Hikayesi

Şiirimiz

Sanma şâhım herkesi sen sâdıkâne yâr olur

Herkesi sen dost mu sandın belki ol ağyâr olur

Sâdıkâne belki ol bu âlemde dildâr olur

Yâr olur ağyâr olur dildâr olur serdâr olur

"Yavuz Sultan Selim Han"

Şiirin Efsunlu Bölümüne gelince , Şiir Yukarıdan aşağıya okuyuncada , soldan sağa okuyuncada aynı şiir.

Deneyin ;

Sanma şâhım / herkesi sen / sâdıkâne / yâr olur

Herkesi sen / dost mu sandın / belki ol / ağyâr olur

Sâdıkâne / belki ol / bu âlemde / dildâr olur

Yâr olur / ağyâr olur / dildâr olur / serdâr olur

İşte Yavuz Sultan Selim in Şah İsmail ' e yazdığı bu çok ince manalı şiirin Günümüz Türkçesiyle yazılışı. ( Hikayeyi okuduktan sonra ne anlatmak istediğini daha iyi kavrayacaksınızdır.)

Şahım sen herkesi kendine sadık dost sanma

Sen herkesi dost sanma belki o düşmanın olur

Belki o kişi alemlerde sözü geçen olur

Dost olur düşman olur sözü geçen olur hükümdar olur." )

Yavuz Sultan Selim Han'a ait bir beyit. Yizelerin ilk kelimeleri yukarıdan aşağıya okunduğunda aynı dizeyi verir.Bu tarzda yazılan ilk beyit olduğu söylenmektedir. Divan edebiyatında bu özelliğe vezni aher denir.

Yavuz Sultan Selim Han bu beyiti Şah İsmail'e yazmıştır. Gelelim Hikayesine ;

Yavuz şiire, edebiyata ve satranç oynamaya meraklı biridir. Aynı şekilde Şah İsmail'de de bu özellikler vardır. Sarayında ünlü şairleri barındırır ve çok iyi satranç oynar. Bunu bilen Yavuz Şahın şahın bu özelliğinden yararlanmak ister. Tebdili kıyafetle (gezgin bir abdal kılığında) şahın ülkesine gider. Hanlarda , Kervansaraylarda satranç oynayarak önüne geleni yener. Haber şaha ulaşır. Şah der ki çağırın birde benimle oynasın. Yavuz Şah'ı da yener. Şah sinirlenir ve Yavuz'a der ki: " sen edep nedir bilmez misin? Hiç şahlar mat edilir mi?" Elinin tersiyle Yavuza bir tokat atar. Şahın kızdığını anlayan Yavuz onu yücelten şiirler okumaya başlar. İşte şahın huzurundan ayrılırkende bu şiiri okur. Ancak Şah İsmail hala onun Yavuz Sultan Selim olduğunu anlamamıştır.

Yavuz yediği tokatın acısını unutmaz. Birkaç sene sonra Çaldıran'da Şah İsmail'i yener ve ona bir mektup gönderir. Mektupta o günkü tokadın acısını aldığını söyler ve ilave eder: " atacaksan tokadı böyle atacaksın. "

Aslında Yavuz bütün olanları şiirinde Şaha anlatmış ancak Şah anlamamıştır. Herkesin dost olmayacağını bir gün böyle kişilerin karşısına serdar olarakta çıkabileceğini söylemiştir."

Bir kaç kısım alıntıdır.

Şiirimiz

 

Bir kaç kısım alıntıdır.

Güzel olmuş

Oldukça hoş Türünün tek örneği.

Mükemmel.. Divan edebiyatını çok severim, harikalarla dolu bir dönem..

gerçekten çok hoş

evet çok güzel. teşekkürler (ve manidar)

Yavuz'un divan edebiyatına örnekler vermesi gayet doğal, bir çok padişahta bu özellik var. Ancak anlatılan hikaye bana daha çok masal gibi geldi. Yavuz'un döneminde verdirdiği katli vaciptir fetvaları bunun masal olduğuna en iyi kanıttır herhalde. Zira bir tokat yüzünden bir halkı katli vacip olarak adlandırmazdı.. hemde yüzyıllardır kendi topraklarında yaşayan bir halkı.. Bazı masallar güzel değildir..

şiiri bilmem de hikaye basbayağı sallama o kesin.kim olursa olsun herhangi biri gelicek padişaha tokat atacak öyle mi.üstelik padişah da bunu sindirecek:)hadi ordan

Edit //

Teşekkürler

Ek olarak belirtmek istediğim bir şey var bu şiirler ilgili olarak : Yunus Özyavuz (Sagopa K.) "Gölge Haramileri" isminiverdiği şarkısının 2. versesinde bu dörlüğü kullanmıştır.