Neandertaller Sembolik Sanat Üretiyordu

35.000 yıl önce bir parça çakmaktaşına kazınmış çizgiler, Neandertallerin anlatımsal ve sembolik sanatı uyguladıklarına dair güçlü kanıtlar sunuyor.

 

Bu çakmaktaşı, Neandertallerin sembolik sanat ürettiğinin kanıtı olabilir (2018)

Bordeaux Üniversitesi’nden Anna Majkic önderliğindeki bir ekip tarafından PLOS ONE dergisinde yayınlanan araştırma, Kırım’da Kiik-Koba adlı arkeolojik alandan çıkan bir çakmaktaşı üzerinde kazınmış bir dizi çizginin, kasti ve yetenek gerektiren bir tasarım oluşturduğu ileri sürülüyor.

Bugüne kadar Avrupa ve Orta Doğu’daki 27 Neandertal yaşam alanında, üstünde çizikler olan taşlar bulunmuştu, ancak bu çizgilerin nasıl ve neden yapıldığının anlaşılması oldukça zordu.

Bu çizgilerden bazıları, şüphesiz olarak kasaplık ya da kesim işlemlerinin bir sonucu olarak kasıtlı olmadan yapılmıştı. Ancak diğerleri, kasıtlı olarak yapılmış olabilir. Fakat neden yapılmış olabileceği hala cevapsız.

Kiik-Koba’da bulunan eseri odak noktası olarak kullanan Majkiç ve meslektaşları, olası yorumlama aralığını daraltmak için bir dizi kılavuz hazırladılar.

Çakmaktaşı parçanın kenar kısımları, üstüne çizgiler çizilmeden önce bunun daha büyük bir parçadan koparıldığını gösteriyor. Bu da, bu çizgilerin daha farklı bir bağlam içinde yapılmış olma ihtimalini ortadan kaldırıyor.

Aslında bu çakmaktaşı parça, herhangi bir kesme ya da kazıma gibi işlevsel bir işlem için oldukça küçük. Dolayısıyla araştırmacılar, bu parçanın amacının sadece bu çizgileri taşımak olduğu ihtimalini düşünüyor.

Araştırmacılar, bu izlerin sadece toz elde etmek için yapılmış olma ihtimalini ve basitçe bir karalama işlemi olması ihtimalini reddediyor. Araştırmacılara göre bu kesişen ve açılı işaretler çok kasıtlı olarak başlatılmıştı ve bitirilmişti.

Analizler ayrıca, çizgilerin bir sayımı temsil etme olasılığını da eliyor. Çizikler birkaç yerde kasıtlı olarak kapatılmış gibi görünüyor ve bu da onları bir sayı işareti olarak işe yaramaz hale getiriyor.

Aynı zamanda Majkic ve meslektaşları, sadece çiziklere bakmanın da bir hata olduğunu ileri sürüyor. Neandertaller, kasıtlı olarak çakmaktaşının beyazımsı arka planına, “Çakmaktaşı kullanıcısına bir bilgiyi aktarmak veya alet başka birine geçtiğinde onunla iletişim kurmak” amacıyla çizmişti.

Kiik-Koba çakmaktaşı, Neandertal kültürünün “sembolik yorumlar ile tutarlı olabilecek uygulamaları içerdiği” görüşüne yeni bir kanıt sağlıyor.

Makale: Ana Majkić , Francesco d’Errico, Vadim Stepanchuk. 2018. Assessing the significance of Palaeolithic engraved cortexes. A case study from the Mousterian site of Kiik-Koba, Crimea. PLOS ONE.

Erman Ertuğrul